W czerwcu 2022 r. w Centrum Edukacji Szpitala Klinicznego w Zagrzebiu odbyły się dwudniowe interdyscyplinarne międzynarodowe warsztaty poświęcone żywieniu klinicznemu pacjentów z chorobami zapalnymi jelit.
Ten międzynarodowy kurs prowadzony był przez zespół ds. żywienia klinicznego KBC Zagreb kierowany przez prof. Željko Krznarić pod auspicjami Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN, European Society for Clinical Nutrition and Metabolism), z lokalną organizacją Chorwackiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego w ramach Chorwackiego Towarzystwa Medycznego. Były to czwarte z rzędu warsztaty, które realizowane są nieprzerwanie od 2019 roku. Tegoroczne szkolenie „Żywienie u pacjentów z NZJ” zgromadziło 20 uczestników z dziesięciu krajów: Brazylii, Holandii, Iranu, Włoch, Polski, Macedonii Północnej, Słowenii, Rumunii, Grecji i Chorwacji. Opieka nad pacjentami z nieswoistymi zapaleniami jelit wymaga interdyscyplinarnego podejścia, dlatego zarówno uczestnicy, jak i wykładowcy reprezentowali różne zawody – byli lekarze różnych specjalizacji, dietetycy, farmaceuci i pielęgniarki. Warsztaty odbyły się na żywo, co umożliwiło uczestnikom również bezpośredni kontakt nie tylko z współpracownikami ale również z pacjentami Kliniki Gastroentetologii.
Szkolenie było pomyślane jako połączenie wykładów, ćwiczeń demonstracyjnych, skoordynowanych dyskusji z końcowym sprawdzeniem wiedzy, oceną i certyfikatem uczestnictwa. Podczas wykładów wprowadzających prof. Željko Krznaricia i prof. Darije Vranešić Bender omówili podstawowe fakty dotyczące epidemiologii, terapii i żywienia klinicznego nieswoistych zapaleń jelit wraz z prezentacją najnowszej wiedzy naukowej i osobistych doświadczeń w tej dziedzinie.
Po części wstępnej nastąpiła praktyczna prezentacja metod oceny stanu odżywienia na terenie polikliniki prowadzonej przez Dinę Ljubas Kelečić, mag. Farmacja Irena Karas, mgr Irena Karas. Przedstawiono także prace nad aparaturą do kalorymetrii pośredniej do określania zużycia energii w spoczynku oraz skalami bioimpedancji do określania składu ciała i metodami antropometrycznymi. Diagnostykę niedożywienia, sarkopenii, otyłości sarkopenicznej oraz innych form zaburzeń żywieniowych, z którymi spotykamy się u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit, przedstawiono na przykładach z praktyki klinicznej. Odbyły się również wykłady z podstaw żywienia dojelitowego i pozajelitowego, które są częstymi metodami terapii i żywienia u wielu pacjentów. Wykład dr Any Barišić poświęcony był mikrobiocie w chorobach zapalnych jelit.
Pierwszy dzień kursu zakończył się nieformalnym spotkaniem w Rougemarin Park, restauracji należacej do jednego z pacjnetów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, który aktywnie udziela się w ramach chorwackiego odpowiednika Towarzystwa „J-elita“. W ramach spotkania odbyła się promocja podręcznika dla pacjentów w języku angielskim: „Patient’s guide to Nutrition in IBD“ („Poradnik dla pacjenta dotyczący odżywiania w NChZJ“) sygnowanego przez prof. Darija Vranešić Bendera i prof. Željko Krznarića. Powstał on we współpracy ze wspomnianym powyżej chorwackim stowarzyszeniem pacjentów. Podczas promocji mieliśmy okazję skosztować dań dostosowanych do diety pacjentów z NChZJ, których przepisy znajdują się w tym podręczniku.
Drugi dzień warsztatów rozpoczął się w Szpitalu Dziennym Oddziału Gastroenterologii i Żywienia Klinicznego Kliniki Chorób Wewnętrznych KBC Zagrzeb, gdzie mieliśmy okazję porozmawiać z pacjentami cierpiącymi na NChZJ, którzy wymagają różnych metod wsparcia leczenia żywieniem. Następnie odbyły się wykłady na temat podejścia do wspomagania żywienia na przykładzie klinicznych przypadków pacjentów z niewydolnością jelit w oparciu o żywienie pozajelitowe. Pogląd chirurgów na temat leczenia i wspomagania żywienia przedstawił specjalista chirurgii jamy brzusznej dr hab. Tihomir Kekez. Na koniec, przed testem sprawdzającym pozyskaną wiedzę prof. Marko Brinar, którego dziadkowie pochodzą z Polski, przedstawił uczestnikom warsztatów informację o najczęstszych pozajelitowych objawach NChZJ, związanych z dietą i stanem odżywienia.
Wartością wyniesioną z warsztatów poza pozyskaną wiedzą praktyczną jest pozyskanie kwalifikacji niezbędnych do prowadzenia pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna w ramach MODULifeCDEC (Crohn’s Disease Exclusion Diet). Ponadto warsztaty w Zagrzebiu były okazją do nawiązania znajomości z osobami zainteresowanymi tematyką chorób zapalnych jelit, co skutkuje przyjazdem mgr dietetyki Roxany Călescu z Bukaresztu na miesięczny staż do Zakładu Dietetyki przy Katedrze i Klinice Gastroenterologii i Hepatologii we Wrocławiu. Przyjazd do Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego we Wrocławiu planuje również kolejny dietetyk, tym razem z Uniwersyteckiego Centrum Medycznego w Amsterdamie.
dr n. med. Robert Dudkowiak
Zakład Dietetyki, Katedra Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Prezes Oddziału Dolnośląskiego Towarzystwa „J-elita”
