Zaburzenia odżywiania są jednymi z najbardziej śmiertelnych chorób w dziedzinie psychiatrii. Dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych. Objawy zaburzeń odżywiania mogą pojawiać się z czasem i pozostawać długo niezauważone choćby przez bliskich oraz przyjaciół. Dlatego wczesna identyfikacja i leczenie szczególnie dzieci i młodzieży jest niezbędna. Bulimia, zwana tez żarłocznością psychiczną, jest jednym z najczęściej spotykanych zaburzeń odżywiania się.
Historia
W 1979 roku Gerald Russell opublikował pracę, w której użył po raz pierwszy terminu bulimia nervosa. Jednakże w tekście podkreślano jej związek z anoreksją jako jedną z jej odmian. Znany jest objaw Russella, czyli rany na grzbietowych częściach dłoni. Powstają one w wyniku częstego stymulowania wymiotów i częste tarcie okolic skóry rąk o górne siekacze.
Rozpowszechnienie
Zaburzenia odżywiania stanowią trzecie najczęstsze przewlekłe schorzenie u dzieci i młodzieży. Szacuje się, iż u 1 na 30 osób w pewnym momencie życia występują zaburzenia odżywiania.
Bulimia psychiczna jest nieco bardziej rozpowszechniona niż jadłowstręt psychiczny, a jej występowanie szacuje się na około 3% dziewcząt i młodych kobiet. Choroba ta zwykle zaczyna się w okresie dojrzewania i często poprzedza ją epizod anoreksji. Chłopcy chorują na bulimię nieco częściej niż na anoreksję. Ważne, aby pamiętać, iż mimo iż zaburzenia odżywiania występują częściej u dziewcząt i kobiet, dotyczą one również chłopców i mężczyzn.
Objawy
Zgodnie z ICD-11 bulimia nervosa, to zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami niekontrolowanego objadania się. Utrata kontroli nad jedzeniem oraz spożywanie obiektywnie dużej ilości pokarmu w krótkim czasie. (Przykładowo raz w tygodniu lub częściej przez okres co najmniej miesiąca). Dodatkowo występują zachowania kompensacyjne mające na celu uniknięcie przybierania na wadze. Należą do nich: wymiotowanie, nadmierne korzystanie z leków przeczyszczających, lewatyw, nadmierna aktywność fizyczna lub głodówki. Zaabsorbowanie sylwetką i wagą ciała znacząco wpływa na samoocenę osoby dotkniętej bulimią. Często towarzyszy jej silny lęk przed otyłością.
Etiologia
Pomimo intensywnych badań nad bulimią, przez cały czas nie jest znana dokładna przyczyna tego zaburzenia. Istnieje wiele czynników, które mogą mieć wpływ na jego rozwój, takich jak czynniki genetyczne, biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Chociaż istnieją różne teorie na temat powstawania bulimii, to przy diagnozie choroby większy nacisk kładzie się na to, jak pomóc pacjentowi w pokonaniu choroby, niż na określenie jej dokładnej przyczyny.
Podejrzewa się, iż do bulimii przyczynia się nacisk kulturowy na ideał szczupłej sylwetki. W połączeniu ze wzrostem średniej wagi ciała kobiet w ostatnich latach może to doprowadzić do wypaczonego obrazu ciała. Szczególnie mogą być podatne osoby z nawagą i te, które wcześnie wchodzą w okres dojrzewania. Ponadto kolejną przyczyną może być silnie przeżywany stres i lęk. Osoby z bulimią poszukują w przyjmowaniu posiłków krótkotrwałej ucieczki od stresu. Natomiast w wypróżnieniu znajdują ucieczkę od poczucia winy wywołanego spożywaniem jedzenia.
Leczenie
Leczenie obejmuje zarówno farmakoterapie i psychoterapie. Często choroby współistniejące przy bulimii to zaburzenia nastroju, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zespół stresu pourazowego, zaburzenia związane z używaniem substancji i trudności z regulacją emocji. Wtedy należy także zaopiekować się pozostałymi zaburzeniami.
W leczeniu zaburzeń odżywiania u dzieci i młodzieży najważniejsze znaczenie ma aktywne zaangażowanie rodziny. Najczęściej stosowaną metodą terapii jest terapia rodzinna, nazywana także FBT (Family-Based Treatment) lub metodą Maudsleya. W czasie leczenia duży nacisk kładzie się na pomoc, jaką może zaoferować rodzina. Szczegółowo opisałam tę metodę w artykule o jadłowstręcie psychicznym.
Bibliografia:
Brittany Matheson, Ph.D., Nandini Datta, Ph.D, James Lock, M.D., Ph.D. Special Report: Youth With Eating Disorders—Time Is of the Essence in Achieving Remission, Psychiatric News, 25 Jan, 2023, DOI: https://doi.org/10.1176/appi.pn.2023.02.2.16
Józefik B., „Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się”, wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11
Seligman, M.E.P., Walker, E.F., Rosenhan, D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka
Stein, D., Laakso, W. (1988). Bulimia: A Historical Perspective. International Journal of Eating Disorder (2), 1988, s. 201-210.
