Ból mostka – możliwe przyczyny
Ból w mostku a niepokojące objawy, które mogą mu towarzyszyć
Diagnostyka bólu w mostku
Leczenie bólu w mostku
Zawał mięśnia sercowego to nie jedyne schorzenie, które powoduje ból w mostku. Ból w klatce piersiowej pojawia się także w przebiegu innych chorób serca (np. dławica piersiowa, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia) oraz może być związany z chorobami, które dotyczą innych narządów klatki piersiowej i narządów jamy brzusznej. Nie wszystkie schorzenia, które powodują ból w klatce piersiowej, wymagają natychmiastowej pomocy lekarza, jednak dolegliwości bólowe, a także ucisk lub pieczenie w okolicy mostka, zawsze warto skonsultować ze specjalistą.
Ból mostka – możliwe przyczyny
Choroby układu sercowo-naczyniowego to najczęściej kojarzone z bólem w klatce piersiowej schorzenia o ostrym i przewlekłym przebiegu. Zarówno w przypadku stanów nagłych, które związane są z sercem (np. zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, zaburzenia rytmu serca), jak i w schorzeniach przewlekłych (np. choroba wieńcowa, niewydolność serca, wrodzone i nabyte wady serca) pojawia się ból w klatce piersiowej. Dolegliwości bólowe w przebiegu chorób serca są zlokalizowane w okolicy mostka oraz mogą promieniować np. do jamy brzusznej, barku, żuchwy i pleców.
Ból w górnej części klatki piersiowej, choć często mylnie brany za zawał serca, zwykle ma inne podłoże. Dolegliwości bólowe w okolicy mostka wywołują również m.in.:
schorzenia układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka, przepuklina roztworu przełykowego, kamica żółciowa i inne choroby dróg żółciowych, refluks żołądkowo przełykowy, pękniecie przełyku, zapalenie trzustki, nieżyt żołądka),
choroby układu oddechowego (np. infekcje oskrzeli o podłożu wirusowym i bakteryjnym, zapalenie płuc, zapalenie opłucnej, odma opłucnowa),
schorzenia kręgosłupa (np. nerwobóle spowodowane uciskiem lub uszkodzeniem struktur nerwowych),
przewlekły stres,
zaburzenia nerwicowe (niegdyś nazywane nerwicą serca),
tryb życia (np. garbienie się podczas pracy lub nauki),
urazy w obrębie klatki piersiowej (np. nagły uraz stawu mostkowego, mikrourazy, które skutkują uszkodzeniami mostka oraz żeber, przeciążenia mięśni klatki piersiowej),
wady postawy (np. skolioza).
Przyczyn, które mogą powodować ból w klatce piersiowej, w okolicy mostka, jest wiele. W obrębie klatki piersiowej może pojawić się przeszywający ból, kłujący ból, piekący ból, a także uciskający ból. Ból w obrębie klatki piersiowej może nasilać się podczas aktywności i ustępować w spoczynku lub występować niezależnie od tego, czy jesteśmy w ruchu. Niekiedy ból jest tępy i pojawia się jedynie w określonych sytuacjach.
W przebiegu poważnych schorzeń rzadko zdarza się, aby ból w mostku był jedynym objawem chorobowym. Choroby wewnętrzne o ostrym i przewlekłym przebiegu zwykle wywołują również inne objawy, które pogarszają ogólne samopoczucie chorego.
Ból w mostku a niepokojące objawy, które mogą mu towarzyszyć
Niepokojące objawy, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza, to m.in.:
nagły ból w klatce piersiowej,
ogólne złe samopoczucie,
kołatanie serca,
zlewne poty,
osłabienie,
senność,
fusowate wymioty lub krwioplucie,
napadowy kaszel,
odkrztuszanie różowej, pienistej lub zawierającej krew wydzieliny,
zawroty głowy,
duszności,
zaburzenia świadomości,
silny ból głowy,
drętwienie, mrowienie lub niedowład kończyn górnych,
sinica.
Powyższe sygnały alarmowe pojawiają się w przebiegu różnych schorzeń.
Zawał serca często powoduje piekący ból za mostkiem, któremu towarzyszą uczucie niepokoju, zawroty głowy, kołatanie serca, duszność, a także drętwienie lub mrowienie lewej ręki. Trzeba jednak wiedzieć, iż nie zawsze w przebiegu zawału serca występują charakterystyczne objawy (np. u kobiet).
Choroby układu oddechowego (np. zapalenie płuc lub zapalenie opłucnej) mogą powodować duszność, kaszel, odkrztuszanie różowej, pienistej wydzieliny, ból głowy, zawroty głowy oraz sinicę.
Natomiast chorobom układu pokarmowego często bólowi w mostku towarzyszą objawy, takie jak: ból brzucha, nudności, wymioty oraz uczucie pieczenia w przełyku.
Stres i zaburzenia nerwicowe powodują ucisk w klatce piersiowej, kołatanie serca, uczucie duszności, osłabienie, niepokój, zawroty głowy i inne objawy somatyczne typowe dla przebiegu różnych schorzeń. Znaczne nasilenie objawów wskazuje na atak paniki – osoba doświadczająca po raz pierwszy ataku paniki, ma wrażenie, iż umiera z powodu zawału mięśnia sercowego. Atak paniki może doprowadzić do omdlenia z powodu hiperwentylacji. Zwykle napad paniki trwa kilka minut i stopniowo ustępuje. Spory odsetek pacjentów trafiających na SOR z podejrzeniem bólu wieńcowego stanowią osoby, u których wystąpił atak paniki.
Diagnostyka bólu w mostku
Osoby odczuwające dolegliwości bólowe powinny skonsultować je z lekarzem. Wykrycie przyczyny bólu w mostku na podstawie charakteru i stopnia nasilenia dolegliwości bólowych oraz ich lokalizacji nie jest dla doświadczonego lekarza problemem, jednak w celu potwierdzenia wstępnej diagnozy, niezbędne jest wykonanie różnych badań laboratoryjnych i badań obrazowych.
Na etapie diagnozowania przyczyny bólu w klatce piersiowej, w okolicy mostka, wykonywane są np.:
morfologia krwi obwodowej z rozmazem,
ogólne badanie moczu,
rentgen klatki piersiowej (RTG klatki piersiowej),
badanie EKG (elektrokardiografia),
badanie ECHO serca (echokardiografia),
USG jamy brzusznej.
W zależności od wyników wykonanych badań laboratoryjnych i badań obrazowych planowana jest dalsza diagnostyka, która może uwzględniać m.in. specjalistyczne badania kardiologiczne. o ile badania ujawnią np. markery martwicy mięśnia sercowego we krwi, to zarówno diagnostyka, jak i leczenie ukierunkowane są na zawał mięśnia sercowego.
Diagnostyka przyczyny bólu w mostku może być długa. Nie zawsze wyniki badań jednoznacznie wskazują na konkretne schorzenie, co sprawia, iż pacjent musi zasięgnąć porady kilku specjalistów, np. kardiologa, gastrologa, ortopedy, pulmonologa, a choćby psychologa lub psychiatry.
Występowanie dolegliwości bólowych w klatce piersiowej, w przypadku stanów nagłych, wymaga natychmiastowego leczenia. Do stanów nagłych, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia oraz wymagają specjalistycznego leczenia, zaliczamy nie tylko zawał mięśnia sercowego, ale także m.in. ostrą niewydolność serca i zaburzenia rytmu serca, które mogą wymagać wykonania zabiegu kardiowersji.
W przypadku chorób układu oddechowego również pojawiają się stany nagłe np. niewydolność oddechowa, odma płucna, atak astmy oskrzelowej, zapalenie płuc i zapalenie opłucnej, które zagrożone są ryzykiem ustania oddechu oraz niedotlenienia tkanek organizmu.
Stany nagłe w przebiegu chorób układu pokarmowego, które mogą powodować silny ból w klatce piersiowej, to m.in. pękniecie przełyku, pękniecie wrzodu, torbiele i ropnie narządów· wewnętrznych, atak kamicy żółciowej oraz ostre zapalenie trzustki.
Leczenie bólu w mostku
Leczenie bólu w mostku zależne jest od jego przyczyny. Może to być leczenie objawowe, jak i leczenie chirurgiczne. Dobór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz jej przebiegu.
Źródła:
Szczeklik A., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2013
Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2006
Anna Doboszyńska, Objawy chorób wewnętrznych. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2022
