Ból kości

Ból kości może mieć wiele przyczyn, jest charakterystyczny zarówno dla infekcji wirusowych, jak i dla nowotworów. Z tego względu, jeżeli pojawia się bez konkretnej przyczyny, konieczna jest szczegółowa diagnostyka laboratoryjna i obrazowa. Diagnostyką i leczeniem bólów kostnych najczęściej zajmuje się lekarz ortopeda.

Ból kości – przyczyny

Ból kości jest jednym z najczęstszych rodzajów bólu u pacjentów z chorobami nowotworowymi. Szacuje się, iż około 2/3 pacjentów w zaawansowanej fazie choroby doświadcza bólu będącego konsekwencją nowotworowej destrukcji kości. Ból kości może także pojawiać się w następujących przypadkach:

• urazy – złamania kości, pęknięcia, stłuczenia, za co odpowiada bogato unerwiona i unaczyniona okostna;
• choroby reumatyczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (towarzyszą temu deformacje kostne i szereg innych objawów typowych dla reakcji z autoagresji);
• osteoporoza – zmniejsza się gęstość kości, które wskutek tego stają się podatne na złamania i uszkodzenia. Samoistny ból kości nie jest jednak tak intensywny jak przy powyższych przykładach;
• jałowa martwica kości – towarzyszy jej silny ból kości wynikający z całkowitego braku przepływu krwi w obrębie danej kości. Zwykle ból pojawia się w okolicy nasad zajętej kości;
• infekcje wirusowe i bakteryjne – ból kości pojawia się choćby przy grypie, zwykle jednak opisuje się go jako ból kości, stawów i mięśni;
• choroba zwyrodnieniowa stawów – najczęściej ból lokalizuje się w obrębie stawów, jednak w zaawansowanych postaciach choroby obejmują również kości;
• torbiele kości – w obrębie tkanki kostnej pojawia się zbiornik płynowy osłabiający kość i powodujący dolegliwości bólowe.

Warto wiedzieć, iż bóle kości mogą wystąpić również u dzieci i młodzieży w okresie intensywnego wzrostu. Nazywa się je wówczas bólami wzrostowymi. Zwykle dotyczą kończyn dolnych i pojawiają się obustronnie, choćby kilka razy w miesiącu. Pojedynczy napad dolegliwości może trwać od kilku do kilkudziesięciu minut.

Zobacz również: Geoda kostna.

Jak objawia się ból kości?

Ból kości jest objawem subiektywnym, może być więc opisywany przez pacjentów na wiele sposobów. Zwykle ma charakter ciągły, tępy i rozlany. Pacjent jest w stanie wskazać obszar dolegliwości, jednak nie jest to konkretny, jeden punkt na tkance kostnej. Ból pojawia się niezależnie od aktywności, może występować podczas aktywności fizycznej lub podczas spoczynku, o dowolnej porze dnia i nocy. W zależności od przyczyn mogą towarzyszyć mu rozmaite objawy. Przy grypie typowe są dreszcze i bóle mięśni, zaś przy chorobach reumatycznych, zaczerwienienie i obrzęk w okolicy pobliskiego stawu.

Dość charakterystycznym zjawiskiem jest ból kości w przebiegu chorób nowotworowych. Dolegliwości pojawiają się zwykle samoistnie, wykazując nasilenie od umiarkowanego do bardzo silnego. Zwiększają swoją intensywność nocą, ale i podczas wykonywania ruchów czy pod wpływem ciepła. Towarzyszą im objawy typowe dla nowotworów: utrata masy ciała, gorączka i stany podgorączkowe, przewlekłe zmęczenie i osłabienie organizmu. U większości chorych stwierdza się bolesność uciskową w okolicy zmiany przerzutowej w kości.

Ból kości – diagnostyka

W diagnostyce bólów kostnych największe znaczenie mają badania obrazowe, zwłaszcza RTG. Warto wykonać jednak także morfologię krwi z rozmazem, ocenę stężenia białka, kalcytoniny, parathormonu, wapnia, fosforu i witaminy D. U niektórych pacjentów znaczenie będzie mieć densytometria, czyli badanie gęstości kości.

Ból kości – leczenie

Objawowo stosować można leki przeciwbólowe, choć to rozwiązanie nie jest rekomendowane ze względu na możliwe skutki uboczne długotrwałej farmakoterapii. Doraźnie dobrze sprawdzają się zimne okłady lub ciepłe okłady (w zależności od preferencji pacjenta) oraz elektrostymulacja prądami TENS. Należy wzbogacić dietę o pełnowartościowe białko, źródła wapnia i fosforu oraz suplementację witaminy D. Warto przyjmować również kolagen i kwas hialuronowy.

Podstawą jest jednak leczenie przyczynowe. Przy złamaniach i urazach kości koniecznie należy przywrócić ciągłość tkanki kostnej (np. dzięki nastawienia odłamów lub ich zespolenia) i umieścić kość w opatrunku unieruchamiającym na czas rekonwalescencji. W przebiegu chorób reumatycznych stosuje się glikokortykoidy, ponieważ nie ma możliwości całkowitego wyleczenia ich. Z kolei obecność torbieli kości jest wskazaniem do ich chirurgicznego wyłyżeczkowania.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej adekwatności lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, iż skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, iż wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Pluta A., Szczepański L., Bóle kości, mięśni i stawów – problemy diagnostyczne i lecznicze, Przewodnik Lekarza, 8/2002.
2. Zajączkowska R., Leppert W., Wordliczek J., Ból kostny u chorych na nowotwory — co wiadomo o mechanizmach jego powstawania?, Medycyna Paliatywna w Praktyce, 11/2017.