Badanie krwi pomoże ocenić jak długo chroni szczepionka

mgr.farm 1 dzień temu

Naukowcy twierdzą, iż opublikowane przez nich badanie może posłużyć do tworzenia indywidualnych planów szczepień dla pacjentów. Pozwoli też przewidywać, po jakim czasie i o ile wcześniej od innych, niektórzy z nich będą potrzebowali dawki przypominającej. Otóż badacze odkryli stały zapis w transkrypcji genów w płytkach krwi związany z długotrwałą odpowiedzią immunologiczną. Te wnioski sugerują rolę płytek krwi w regulacji siły i trwałości działania przeciwciał.

– Okazuje się, iż trwałość szczepionki w dużej mierze zależy od megakariocytów, z których powstają płytki krwi, komórki, które zwykle odpowiadają za krzepnięcie krwi – czytamy w opisie badania opublikowanym 2 stycznia na łamach Nature Immunology.

Megakariocyt to duża komórka znajdująca się w szpiku kostnym, z której poprzez fragmentację powstają płytki krwi. Warto pamiętać, iż pomimo braku jądra komórkowego w płytkach krwi zachodzi synteza oraz transkrypcja mitochondrialnego DNA oraz synteza białka uwarunkowana mRNA megakariocytów.

Megakariocyty, a ilość przeciwciał

Podczas badania naukowcy obserwowali 50 osób, którym podano eksperymentalną szczepionkę przeciwko ptasiej grypie H5N1. Pacjentów losowo przydzielono do dwóch grup. W jednej podawano samą szczepionkę. W drugiej szczepionkę z adiuwantem, czyli z dodatkiem substancji chemicznej, która wzmacnia odpowiedź immunologiczną na daną szczepionkę.

Następnie przez okres 100 dni od szczepienia kilkanaście razy pobierano od uczestników badania próbki krwi. Za każdym razem określano wszystkie geny, białka i przeciwciała biorące udział w reakcji immunologicznej każdej osoby.

W przebiegu badania naukowcy odkryli pewien wzorzec we krwi pacjentów, który zaczęli łączyć z siłą odpowiedzi immunologicznej u danej osoby kilka miesięcy po szczepieniu. Wzorzec ten związany był z materiałem genetycznym zawartym w płytkach krwi. Na skutek tych rozmyślań naukowcy doszli do wniosku, iż trwałość odpowiedzi immunologicznej powiązana jest ze stanem i ilością aktywnych megakariocytów.

Podanie trombopoetyny także zwiększało ilość przeciwciał

Aby upewnić się co do wyciągniętych wniosków, naukowcy podali myszom laboratoryjnym szczepionkę przeciwko ptasiej grypie w połączeniu z trombopoetyną. To hormon, który odpowiada za rozwój megakariocytów i powstawanie płytek krwi. Lek ten powoduje zwiększenie ilości aktywnych megakariocytów w szpiku kostnym.

– Trombopoetyna doprowadziła do sześciokrotnego wzrostu poziomu przeciwciał przeciwko ptasiej grypie w ciągu dwóch miesięcy – twierdzą naukowcy. – W dalszej części badań odkryliśmy, że megakariocyty produkują substancje biochemiczne, które zwiększają przeżywalność komórek szpiku kostnego odpowiedzialnych za wytwarzanie przeciwciał – dodają.

Czytaj również: Lepsza profilaktyka szczepienna to lepsza sytuacja ekonomiczna kraju

Aby sprawdzić, czy zależność ta dotyczy również innych szczepionek, przeanalizowano wcześniejsze dane dotyczące prawie 250 osób, którym podano siedem różnych szczepionek. W zestawieniu znalazły się szczepionki przeciwko grypie sezonowej, żółtej febrze, malarii czy COVID-19.

Naukowcy odkryli, iż wyniki wcześniejszego badania przy podaniu szczepionki na ptasią grypę można przenieść także na inne szczepionki. To samo powiązanie zauważyli też między płytkami krwi, a trwałością odpowiedzi immunologicznej.

Nowe perspektywy i planowanie nowych, bardziej szczegółowych badań

– Nowe odkrycia otwierają obiecującą perspektywę opracowania praktycznego narzędzia do przewidywania czasu trwania odpowiedzi immunologicznej podczas opracowywania szczepionek i badań klinicznych – twierdzi dr Brodin, pediatra z Instytutu Karolinska w Szwecji.

Zespół badawczy planuje przeprowadzić dalsze badania mające na celu ustalenie, dlaczego niektóre szczepionki powodują aktywację większej liczby megakariocytów. Taka wiedza może pomóc w opracowaniu silniejszych i trwalszych szczepionek.

Naukowcy chcą również opracować testy sprawdzające prawdopodobieństwo długotrwałego działania szczepionki. To mogłoby doprowadzić do opracowania spersonalizowanych planów szczepień dla każdej osoby.

– Możemy opracować prosty test PCR – chip szczepionkowy – który mierzy poziom ekspresji genów we krwi zaledwie kilka dni po zaszczepieniu – powiedział Pulendran, profesor mikrobiologii i immunologii w Stanford Medicine – To może pomóc nam zidentyfikować, kto może potrzebować dawki przypominającej i kiedy.

Źródła: