Atonia to objaw charakterystyczny dla rozmaitych schorzeń neurologicznych i tych dotyczących układu mięśniowego. Odnosi się do zaniku lub znacznego obniżenia umiejętności skurczu zarówno mięśni gładkich (np. mięśnia macicy), jak i mięśni poprzecznie prążkowanych. Zjawisko ma poważne konsekwencje, m.in. ustanie czynności danego narządu.
Atonia – przyczyny
Przyczyny atonii dzielimy na pośrednie i bezpośrednie. W pierwszym gronie należy wyróżnić:
- porażenia nerwów obwodowych;
- zatrucie lekami (zwłaszcza nasennymi) lub alkoholem;
- niektóre choroby zakaźne;
- stany zapalne, np. zapalenie otrzewnej.
Z kolei przyczynami bezpośrednimi są zmiany patologiczne dotyczące bezpośrednio mięśni, np. ich uszkodzenie czy przemęczenie. Bardzo częstym zjawiskiem w ginekologii i położnictwie jest atonia macicy, wynikająca zwykle z:
- wymuszonego porodu;
- przedłużającego się porodu;
- nieprawidłowości związanych z łożyskiem;
- zbyt gwałtownego porodu;
- obecności mięśniaków macicy.
Wystąpienie atonii wymaga globalnego spojrzenia na organizm człowieka. Jedynie znalezienie przyczyny jest w stanie skutecznie wyeliminować problem.
Atonia – objawy
Obraz kliniczny atonii zależy od rodzaju i lokalizacji dotkniętego problemem mięśnia. W medycynie, odnośnie mięśni gładkich, diagnozuje się:
- atonię macicy – w 90% przypadków prowadzi do krwotoku poporodowego zagrażającego życiu kobiety. Poza silnym krwawieniem objawia się tachykardią, spadkiem ciśnienia tętniczego krwi, znacznym osłabieniem i utratą przytomności. W odchodach połogowych zauważa się sporą ilość skrzepów;
- atonię jelit – objawia się przede wszystkim silnym bólem brzucha, zahamowaniem perystaltyki, a więc i trawienia, nudnościami i wymiotami oraz zatrzymaniem gazów i stolca. Pojawiają się zaparcia, a brzuch jest wzdęty i tkliwy podczas palpacji;
- atonię pęcherza moczowego – może przebiegać bezobjawowo, częściej jednak pojawiają się moczenie nocne, nietrzymanie moczu z przepełnienia, powiększenie pęcherza moczowego (niebolesne). Wraz z upływem czasu do obrazu klinicznego dołączają objawy niewydolności nerek.
Specjaliści często mają do czynienia również z atonią mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych. Wówczas głównym objawem jest brak napięcia mięśniowego bądź jest ono znacznie obniżone, w stopniu uniemożliwiającym pełnienie przez dany mięsień swojej podstawowej funkcji. Mięsień jest słaby i przemęczony. Gdy atonia dotyczy mięśni przedramienia, pacjent nie jest w stanie podnieść kubka z wodą. Z kolei przy atonii mięśni kończyn dolnych nie utrzyma ciężaru własnego ciała podczas przemieszczania się. Poważnym problemem jest atonia mięśni oddechowych.
Atonia – diagnostyka
Nie ma złotego standardu w diagnostyce atonii. jeżeli podejrzewa się atonię mięśni gładkich, przydatnym badaniem może być USG. Natomiast przy atonii mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych wykonuje się testy funkcjonalne, zwłaszcza ocenę siły mięśniowej. Często wystarczy znajomość objawów, aby móc ustalić wstępne rozpoznanie.
Atonia – leczenie
Wdraża się leczenie przyczynowe (terapia choroby podstawowej), jeżeli jest ono możliwe. Objawowo wprowadza się farmakoterapię. Przy atonii macicy lekiem z wyboru jest oksytocyna, nieco rzadziej zaś podaje się mizoprostol czy karbetocynę. Macicę należy dokładnie oczyścić z resztek łożyska, a następnie zahamować krwawienie. W skrajnych przypadkach niezbędna jest choćby transfuzja krwi.
Natomiast przy atonii mięśni szkieletowych, poza leczeniem przyczynowym, można rozpocząć fizjoterapię. Odpowiednio dobrane zabiegi fizykalne (zwłaszcza z zakresu elektrolecznictwa), masaże, ćwiczenia ukierunkowane na wzmacnianie mięśni oraz terapia manualna są w stanie poprawić kondycję mięśni. Pacjent powinien pracować samodzielnie w domu każdego dnia nad przywróceniem sprawności.
Polecane produkty:
|
Mata z kolcami
Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej... |
|
Mata do akupresury (mata z igłami)
Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Śmieja K., Kamińska A., Ziętek M., Grzymała-Figura A., Celewicz Z., Krwotok poporodowy – przyczyny, profilaktyka, farmakoterapia, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 4/2018.
- Rożniatowski T., Mała encyklopedia medycyny, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1999.
- Mulak A., Leki prokinetyczne w Polsce – kiedy i jak stosować?, Gastroenterologia Kliniczna, 4/2014.
