Antybiotyki pozostają jednym z najczęstszych leków winowajców

Zdjęcie: 123RF


Antybiotyki są związane z 28 proc. przypadków zespołu Stevensa-Johnsona i martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka – twierdzą autorzy metaanalizy dotyczącej tych reakcji nadwrażliwości na leki.

Zespół Stevensa-Johnsona i martwica toksyczno-rozpływna naskórka znane pod angielskim akronimem SJS/TEN były od dawna w literaturze wymieniane jako przykłady działań niepożądanych i reakcji alergicznych na niektóre leki.

– SJS/TEN jest uważany za najcięższą postać reakcji nadwrażliwości na lek, a antybiotyki stanowią poważne ryzyko – napisali autorzy metaanalizy, którzy postanowili zbadać częstość ich globalnego występowania.

Metaanaliza, która w efekcie powstała, objęła 38 badań opublikowanych od 1987 roku z udziałem 2917 pacjentów z ponad 20 krajów. Wykazała ona, iż 86 proc. przypadków SJS/TEN było związanych z jednym lekiem, reszta dotyczyła stosowania wielu leków, infekcji wtórnych lub różnych innych przyczyn. Aż 28 proc. pacjentów z tymi schorzeniami stosowała antybiotyk, a sulfonamidy były klasą najczęściej wywołującą zespół Stevensa-Johnsona i martwicę toksyczno-rozpływną naskórka.

Sulfonamidy były odpowiedzialne za 32 proc. przypadków tych schorzeń, co stanowi 11 proc. przypadków SJS/TEN uwzględnionych w analizie. Na drugim miejscu znalazły się penicyliny z 22 proc. przypadków związanych z antybiotykami, następnie cefalosporyny (11 proc.), fluorochinolony (4 proc.) i makrolidy (2 proc.).

Analiza podgrup przeprowadzona według wieku wykazała, iż nie było różnicy w proporcji antybiotyków związanych z SJS/TEN między grupami dorosłych i dzieci – zauważyli badacze.

Istnieją jednak różnice między klasami antybiotyków. Sulfonamidy stanowiły o 54 proc. reakcji wywołanych antybiotykami u dzieci, w porównaniu z 25 proc. u dorosłych, ale dorośli znacznie częściej zapadali na SJS/TEN po użyciu cefalosporyn (23 proc.) i fluorochinolonów (5 proc.) niż dzieci (odpowiednio 2 proc. i 0 proc.). Zespół Stevensa-Johnsona i martwica toksyczno-rozpływna naskórka wywołane przez makrolidy występowały częściej u dzieci (18 proc. vs 1 proc.), podczas gdy odsetek ten dla penicyliny wynosił 18 proc. w obu grupach wiekowych.

Analiza drugiej podgrupy, w której ustalono odsetek zespołu Stevensa-Johnsona i martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka wywołanych antybiotykami według geografii występowania, dała Australii najwyższą pozycję z wynikiem 43 proc., ale oparto ją tylko na jednym badaniu obejmującym 42 pacjentów. Dla Ameryki Północnej ten współczynnik był niższy i wyniósł 37 proc., ale tu analiza obejmowała 14 badań i 932 pacjentów. Naukowcy 16 badań przeprowadzonych w Azji i 1298 pacjentów podzielili na trzy regiony, z których najniższy wskaźnik otrzymał region południowo-wschodni z 16-proc. występowaniem.

– Globalne stosowanie sulfonamidów spada od 2000 r., pomimo tendencji wzrostowej stosowania innych klas antybiotyków, ale antybiotyki pozostają jednym z najczęstszych leków winowajców występowania zespołu Stevensa-Johnsona i martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka zarówno u dorosłych, jak i u dzieci na całym świecie – stwierdzili amerykańscy naukowcy.

Opracowanie: Marek Meissner