Dr Elvis Obomanu, lekarz, w tej chwili rezydent w Einstein Healthcare Network (Jefferson-Einstein Hospital) w Filadelfii w USA swoją hipotezę oparł na danych pochodzących z elektronicznych kart pacjentów onkologicznych. W badaniu przeanalizowano ponad 708 000 przypadków zachorowań na raka piersi w latach 2011–2025. Uwzględniono w nim grupy pacjentek z rakiem piersi przyjmujące jednocześnie semaglutyd lub inne leki z grupy agonistów receptora dla GLP-1 (7,6% przypadków, głównie otyłe z BMI ≥30 kg/m²). Naukowcy analizowali dane szczególnie pod kątem występowania skutków ubocznych chemioterapii.
Mniej działań ubocznych i słabsza aktywność komórek nowotworowych
Naukowcy zaobserwowali istotny klinicznie związek między podawaniem analogów GLP-1, a zmniejszeniem efektów ubocznych chemioterapii, takich jak neutropenia, neuropatia czy kardiomiopatia. W praktyce te efekty działania leków stosowanych w chemioterapii często prowadzą do redukcji dawek lub zaprzestania leczenia.
Co ciekawe, stosowanie semaglutydu lub innych leków z tej grupy wiązało się z niższym poziomem ctDNA (25,8% vs. 31,6%), sugerując potencjalny wpływ na aktywność nowotworu. Naukowcy podkreślają jednak, iż ta hipoteza wymagają potwierdzenia w badaniach RCT. ctDNA to krążące DNA nowotworowe (ang. circulating tumor DNA), czyli fragmenty genetyczne z komórek rakowych, które przedostają się do krwi obwodowej i służą jako biomarker aktywności nowotworu.
Neutropenia, neuropatia i kardiomiopatia jako efekty uboczne chemioterapii
Do częstych powikłań chemioterapii należą neutropenia, kardiomiopatia i neuropatia. Te działania niepożądane często prowadzą do redukcji dawek lub przerwania terapii u pacjentek z rakiem piersi.
Neutropenia to stan obniżonej liczby neutrofili (granulocytów obojętnochłonnych) we krwi poniżej 1500/μl, co osłabia odporność organizmu i zwiększa ryzyko infekcji. Pojawia się często po chemioterapii (np. leczeniu raka piersi), w infekcjach wirusowych, po podaniu leków immunosupresyjnych lub w chorobach szpiku. Może prowadzić do gorączki neutropenicznej – poważnego powikłania neutropenii, objawiającego się wysoką temperaturą ciała bez widocznego źródła infekcji. Taki stan wymaga natychmiastowej hospitalizacji.
Kardiomiopatia to grupa chorób mięśnia sercowego, które prowadzą do jego osłabienia, przerostu lub zaburzeń strukturalnych, często skutkując niewydolnością serca. Najczęstsze typy to kardiomiopatia rozstrzeniowa (rozszerzenie komór), przerostowa (przerost mięśnia) i restrykcyjna (utrudniony rozkurcz). Objawy obejmują m.in. duszność wysiłkową, zmęczenie, obrzęki nóg, ból w klatce piersiowej, omdlenia, kołatanie serca i kaszel. W chemioterapii substancje stosowane w leczeniu często są toksyczne dla serca.
Częstym powikłaniem, które doprowadza do przerw w terapii jest również neuropatia. Jest to uszkodzenie nerwów obwodowych, powodujące zaburzenia czucia, ruchu lub autonomiczne funkcje organizmu. Typowe dolegliwości obejmują mrowienie, drętwienie, pieczenie, ból kłujący (zwłaszcza w stopach i dłoniach), osłabienie mięśni, skurcze oraz zaburzenia równowagi. Objawy często nasilają się nocą.
Znaczenie w praktyce klinicznej
W wywiadzie dla Pharmacy Times dr Elvis Obomanu wskazał, które efekty analogów GLP-1 mają największy potencjał kliniczny.
– Musimy rozważyć skutki uboczne najczęściej powodujące redukcję dawek lub przerwanie chemioterapii u pacjentek z rakiem piersi. Neutropenia jest kluczowa. Jej redukcja znacząco obniżyłaby ryzyko infekcji – tłumaczył ekspert. Gdyby udało się potwierdzić, iż leki z tej grupy mogą tak działać, byłby to naprawdę ogromny krok naprzód.
Autor badania przypomniał również, iż badanie wykazało istotną redukcję kardiomiopatii i neuropatii u pacjentek przyjmujących analogi GLP-1.
– Neuropatie powodują liczne przerwania terapii. jeżeli wyniki potwierdzą prospektywne badania RCT, będzie to przełom w opiece wspomagającej chemioterapię– podsumował autor.
„Kolejne badania mogą otworzyć wiele drzwi”
Dr Obomanu podkreślił, iż jego analiza generuje hipotezy wymagające potwierdzenia w randomizowanych badaniach kontrolowanych (RCT).
– Czy efekty analogów GLP-1 występują we wszystkich stadiach raka piersi? Jakie dawki i czas podawania (przed czy w trakcie chemioterapii) są optymalne? To najważniejsze pytania na które trzeba odpowiedzieć – tłumaczył lekarz.
Wskazał również ograniczenia przeprowadzonej przez siebie analizy. Były to np. brak danych o dawkach oraz efekty tylko u otyłych/cukrzycowych pacjentek. Przyszłe RCT powinny zbadać korzyści u pozostałych grup, ewentualne koszty i bezpieczeństwo podawania analogów GLP-1 podczas chemioterapii.
Źródła:
- https://www.pharmacytimes.com/view/potential-benefits-of-glp-1-agonists-in-reducing-chemotherapy-related-toxicities-in-breast-cancer
- https://journals.viamedica.pl/onkologia_w_praktyce_klin_edu/article/view/69780
- https://enel.pl/enelzdrowie/zdrowie/kardiomiopatia-co-to-jest-objawy-i-leczenie
@MGR.FARM
