Mieszkańcy trzech województw otrzymali w czwartek pilny alert od Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Komunikat jest jasny: nie dotykaj! Nieprzestrzeganie ostrzeżenia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W lasach pojawiły się tajemnicze kapsułki, które absolutnie nie wolno brać do ręki.
Fot. Warszawa w Pigułce
W czwartek około godziny 11:00 telefony mieszkańców województw łódzkiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego zaczęły wibrować alarmującym dźwiękiem. To alert RCB, który trafił bezpośrednio do milionów Polaków.
„Uwaga! 10-17.10 w lasach planowane zrzuty szczepionek dla lisów przeciw wściekliźnie. Nie dotykaj kapsułki i nie dopuszczaj do nich zwierząt!” – brzmi treść komunikatu rozesłanego przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.
Tajemnicze kapsułki w lasach – co to jest?
Od 10 do 17 października w lasach trzech województw prowadzona jest akcja zrzutu szczepionek dla dzikich lisów przeciwko wściekliźnie. Z samolotów spadają specjalne kapsułki, które zawierają preparat immunizujący.
Kapsułki wyglądają jak kwadratowe batoniki o wielkości około 4,5 centymetra w brązowo-zielonym kolorze. Zewnętrzna część to przynęta sporządzona z masy mięsno-rybnej, a w środku znajduje się blister ze szczepionką w kolorze pomarańczowym do czerwono-fioletowego.
Przynęta wydziela specyficzny, intensywny zapach, który ma przyciągnąć lisy. To właśnie ten zapach może wzbudzić ciekawość zwierząt domowych, dlatego właściciele psów i kotów muszą być szczególnie czujni.
Dlaczego absolutnie nie wolno dotykać?
Szczepionka została opracowana wyłącznie dla dzikich lisów. Bezpośredni kontakt człowieka ze szczepionką ukrytą w przynęcie wymaga konsultacji medycznej – ostrzegają służby weterynaryjne.
Główny problem to nie tylko kwestia zdrowia. Gdy kapsułkę dotknie człowiek, przenosi na nią swój zapach. Lisy wyczuwają ten zapach i przestają się nią interesować. Jedna dotknięta szczepionka to jeden niezaszczepiony lis, który może przenosić śmiertelną chorobę.
W razie przypadkowego kontaktu ze szczepionką należy natychmiast umyć skórę wodą z mydłem i zwrócić się o pomoc lekarską. Szczególnie niebezpieczny jest kontakt w miejscu otwartych ran, oczu, jamy ustnej czy nosa.
Właściciele psów i kotów – maksymalna czujność!
Zwierzęta domowe są szczególnie narażone na kontakt z przynętami. Psy i koty mogą wyczuć intensywny zapach mięsno-rybny z odległości kilkudziesięciu metrów i pobiec w jego kierunku.
W okresie od 10 do 17 października oraz przez 14 dni po zakończeniu akcji zaleca się trzymanie psów na smyczy podczas spacerów w lasach. Koty powinny pozostać w zamkniętych pomieszczeniach lub na kontrolowanym terenie posesji.
Jeśli podejrzewasz, iż twoje zwierzę połknęło szczepionkę, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Nie czekaj na pojawienie się objawów – reakcja może być opóźniona.
Wścieklizna – choroba śmierci bez lekarstwa
Wścieklizna to wirusowa choroba zakaźna dotykająca centralny układ nerwowy. Jest wrażliwa na nią wszystkie gatunki ssaków, w tym ludzie. Okres inkubacji choroby wynosi od kilku dni do kilku miesięcy.
Pomimo postępu medycyny wścieklizna jest nieuleczalna i zawsze kończy się śmiercią. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia rocznie powoduje zgon około 60 tysięcy osób, głównie w Azji i Afryce.
Przenosi się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową – najczęściej przez pogryzienie. Zakażenie możliwe jest również między innymi drogą aerogenną, dospojówkową lub poprzez transplantację narządów.
Akcja w całej Polsce – harmonogram
Alert dla województw łódzkiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego to część ogólnopolskiej akcji szczepienia dzikich lisów. W ostatnich tygodniach podobne alerty otrzymali mieszkańcy innych regionów:
- Województwo podkarpackie: 2-11 października
- Województwo lubelskie: 3-5 października
- Województwo łódzkie, mazowieckie, świętokrzyskie: 10-17 października
W Polsce głównym rezerwuarem wirusa wścieklizny jest lis rudy. Dlatego państwo regularnie organizuje akcje szczepień dzikich lisów – to najskuteczniejszy sposób na powstrzymanie rozprzestrzeniania się choroby.
Co to oznacza dla ciebie?
Jeśli mieszkasz w jednym z objętych alertem województw i planujesz spacer w lesie, zachowaj szczególną ostrożność. Brązowe kapsułki mogą leżeć na ścieżkach, łąkach czy polach.
Nie pozwól dzieciom podnosić ich z ziemi – mogą wyglądać jak zabawki lub cukierki. Wytłumacz im, iż znalezienie takiej kapsułki należy zgłosić dorosłym, ale absolutnie jej nie dotykać.
Jeśli masz psa, który uwielbia węszyć w krzakach i trawie, ten tydzień to czas na spacery wyłącznie na smyczy. choćby najbardziej posłuszny pies może dać się skusić intensywnemu zapachowi mięsa.
Praktyczne porady – jak się zachować
Znalazłeś kapsułkę podczas spaceru? Nie podnoś jej ani nie przesuwaj. Pozostaw w miejscu, gdzie leży – tam ją znajdzie lis. Zachowaj bezpieczną odległość i po prostu omiń to miejsce.
Jeśli doszło do kontaktu ze skórą, dokładnie umyj ręce wodą z mydłem i zgłoś się do lekarza. Nie bagatelizuj tego kontaktu, choćby jeżeli nie czujesz żadnych objawów.
Twój pies zjadł przynętę? Natychmiast skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Nie czekaj na pojawienie się objawów. Czas reakcji ma najważniejsze znaczenie.
Dlaczego ta akcja jest tak ważna
Wieloletnie działania przyniosły wymierny efekt. W 2000 roku stwierdzono w Polsce 2224 przypadki wścieklizny u zwierząt, w tym 1583 u lisów. Dziś liczba zachorowań jest znacznie niższa dzięki systematycznym szczepieniom.
Po przegryzieniu blistra przez lisa szczepionka w zetknięciu ze śluzówką jamy ustnej wytwarza odporność immunologiczną przeciwko wściekliźnie. Skuteczność akcji zależy od współpracy mieszkańców.
Gdy przynęta zostanie dotknięta przez człowieka, lis przestaje się nią interesować. Jedna nieużyta szczepionka to jeden niezaszczepiony lis, który może przenosić śmiertelną chorobę na inne zwierzęta i ludzi.
Akcje szczepień są współfinansowane przez UE
Systematyczne szczepienia lisów to najskuteczniejsza metoda ochrony przed wściekliźną. Akcje są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach programu zwalczania wścieklizny na lata 2025-2027.
Przynęty zrzucane są z samolotów oraz wykładane manualnie w ilości 30 dawek na 1 kilometr kwadratowy. Akcje prowadzone są wiosną i jesienią, ponieważ skuteczność osiągana jest poprzez kilkukrotne wyłożenie przynęt.
