Inteligencja to nie liczba w teście ani suche definicje z podręcznika psychologii. To raczej złożony taniec myśli, emocji i zachowań, który można dostrzec w codziennych wyborach. Być może znasz kogoś, kto błyskawicznie kojarzy fakty, ale równie dobrze potrafi rozładować napiętą atmosferę jednym żartem. Albo kogoś, kto rzadko mówi "wiem", a częściej daje znać, iż chce coś zrozumieć. Inteligencja nie zawsze krzyczy, bo czasem po prostu dobrze słucha. A gdyby się przyjrzeć bliżej, można dostrzec kilka zachowań, które u osób szczególnie bystrych powtarzają się z zadziwiającą regularnością.
REKLAMA
Zobacz wideo Dlaczego rodzice zwlekają z zaprowadzeniem dziecka do lekarza?
Jakie są rodzaje inteligencji? Jak się okazuje, jest ich aż 8
Jak podaje portal psychologiawpraktyce.pl, inteligencja tworzy całą paletę możliwości, które u każdego człowieka rozkwitają na swój unikalny sposób. Psycholog Howard Gardner zaproponował koncepcję inteligencji wielorakich, podważając przekonanie, iż istnieje tylko jeden "właściwy" sposób bycia mądrym. Niektórym łatwiej przychodzi operowanie słowem, inni świetnie radzą sobie z przestrzenią, muzyką, ruchem albo relacjami międzyludzkimi.
Gardner wyróżnił osiem niezależnych od siebie typów inteligencji: językową, logiczno-matematyczną, muzyczną, przestrzenną, ruchową, społeczną, intrapersonalną (skierowaną do wewnątrz) oraz przyrodniczą. Pokazał tym samym, iż każdy z nas może błyszczeć w innej dziedzinie, niezależnie od tego, czy lepiej czujemy się z książką, mapą, instrumentem, czy w lesie. Jednak bez względu na to, która z tych zdolności dominuje, u osób wyjątkowo inteligentnych da się dostrzec pewne wspólne wzorce zachowania, które niezmiennie fascynują ekspertów na całym świecie.
Po czym poznać, iż osoba jest inteligentna? Po czym poznać, iż osoba jest inteligentna? Fot. pexels.com / Olly
Jakie cechy ma człowiek inteligentny? Sprawdź, czy możesz się nimi pochwalić
Zamiast skupiać się wyłącznie na tym, w czym ktoś jest dobry, psychologowie zaczęli przyglądać się temu, jak ludzie myślą, reagują i funkcjonują w codziennych sytuacjach. Choć badań jest wiele, jedno pozostaje niezmienne - nie chodzi tylko o zdolność liczenia czy zapamiętywania. Wśród odpowiedzi użytkowników Quory (czyli miejscu, gdzie internauci dzielą się swoją wiedzą i przemyśleniami), które zyskały poklask naukowców, powtarza się osiem szczególnych cech:
Zdolność adaptacji. Inteligencja to nie sztywne reguły działania, a umiejętność dopasowania się do sytuacji. Badania opublikowane przez American Psychological Association wskazują, iż osoby o wysokim IQ częściej zmieniają strategie działania, gdy sytuacja tego wymaga. Elastyczność poznawcza to według wielu psychologów, w tym Roberta J. Sternberga, fundament inteligencji praktycznej, która pomaga w realnym życiu, nie tylko w testach.
Świadomość własnych ograniczeń. To klasyczne odkrycie zawdzięczamy Davidowi Dunningowi i Justinowi Krugerowi, którzy w 1999 roku opisali tzw. efekt Dunninga-Krugera. Pokazali, iż osoby o niższych kompetencjach intelektualnych mają tendencję do ich przeceniania, podczas gdy ci naprawdę bystrzy są bardziej świadomi własnych braków, dzięki temu szybciej się uczą.
Ciekawość poznawcza. Badanie opublikowane w 2016 roku przez naukowców z University College London (w ramach szeroko zakrojonego projektu "National Child Development Study") śledziło rozwój dzieci przez dekady. Wykazano, iż te z wyższym IQ były jako dorośli bardziej otwarte na nowe doświadczenia, co sugeruje, iż ciekawość intelektualna jest trwałym składnikiem inteligencji.
Otwartość umysłowa. Psychologowie Scott Barry Kaufman i Jordan Peterson badali zależności między otwartością na doświadczenia a wynikami w testach poznawczych. Otwartość poznawcza, jako część tzw. Wielkiej Piątki cech osobowości, jest istotnie skorelowana z wyższą inteligencją, ponieważ oznacza gotowość do przetwarzania nowych informacji i zmiany stanowiska pod wpływem faktów.
Samotność im nie przeszkadza. Według badań Normana P. Li i Satoshiego Kanazawy, opublikowanych w czasopiśmie "British Journal of Psychology", osoby z wyższym IQ rzadziej odczuwają potrzebę intensywnych kontaktów społecznych. Zamiast tego czerpią satysfakcję z własnego towarzystwa i głębszych form refleksji, co naukowcy nazwali "efektem inteligentnego samotnika".
Samokontrola. W 2009 roku badacze z Yale University przeprowadzili eksperyment opublikowany w "Psychological Science", w którym uczestnicy wybierali między natychmiastową a odroczoną nagrodą. Osoby, które potrafiły poczekać, wykazywały wyższy poziom inteligencji oraz silniej rozwinięty przedni zakręt przedczołowy mózgu - odpowiedzialny za planowanie, przewidywanie i panowanie nad impulsami.
Poczucie humoru. Badania Gretchen M. Reevy i zespołu z California State University wykazały, iż umiejętność tworzenia zabawnych treści koreluje z wyższymi wynikami w testach werbalnych. Potwierdził to też zespół Ulrike Willinger - zawodowi komicy osiągają lepsze rezultaty w testach IQ niż przeciętni badani.
Empatia. Daniel Goleman, autor książki "inteligencja emocjonalna", udowodnił, iż empatia to nie tylko zdolność do odczuwania emocji innych, ale także fundament skutecznego funkcjonowania społecznego. Osoby empatyczne szybciej nawiązują relacje i lepiej radzą sobie w trudnych sytuacjach.
Jak widać, inteligencja ma wiele "twarzy". I często nie tę, którą podpowiada stereotyp. Może przejawiać się w ciszy zamiast w elokwencji, w empatii zamiast w matematycznych wzorach. Czasem to nie efektowne gesty, a uważność i refleks czynią człowieka naprawdę bystrym.
Czy widzisz w sobie cechy osoby inteligentnej? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu.
Zachęcamy do zaobserwowania nas w Wiadomościach Google.
