Kto z nas nie miał choć raz w życiu zapalenia spojówek? Zaczerwienione, piekące oczy, uczucie piasku pod powiekami, czasem świąd lub wydzielina – to tylko niektóre z najczęstszych objawów tej choroby. Czy wiesz jak skutecznie leczyć zapalenie spojówek? Poniżej przedstawiamy 8 domowych i gabinetowych sposobów.
Wróg u bram, czyli czym jest zapalenie spojówek?
Spojówka to trochę taki mur obronny naszych oczu. Jest błoną śluzową, która pokrywa wnętrze powiek i przednią część oka (oprócz rogówki) chroniąc przed drobnymi urazami i wnikaniem różnych patogenów. Niestety także w spojówce może rozwinąć się stan zapalny. Choroba, którą nazywamy zapaleniem spojówek, występuje w kilku odmianach różniących się od siebie głównie etiologią.
Rodzaje zapalenia spojówek
To jakie są postacie choroby? Wyróżniamy:
- Bakteryjne zapalenie spojówek, które najczęściej wywoływane jest przez infekcję – gronkowcową lub paciorkowcową. Dość często pojawia się u dzieci. Jest zakaźne – zarazić można się na drodze kropelkowej, poprzez kontakt z osobą chorą. Objawia się przekrwieniem (zaczerwienieniem) oka, jego pieczeniem, obrzękiem i obecnością charakterystycznej ropnej wydzieliny.
- Wirusowe zapalenie spojówek, którego przyczyną jest infekcja wirusowa (najczęściej adenowirus, rzadziej herpeswirus). Przenosi się z dużą łatwością – pozostało bardziej zakaźne, niż odmiana bakteryjna. Do zarażenia wystarczy kontakt z przedmiotami używanymi przez osobę chorą. Potrafi występować epidemicznie. Do jego głównych objawów zaliczamy przekrwienie i pieczenie oka, obecność wodnistej, surowiczej wydzieliny, łzawienie i powiększenie węzłów chłonnych.
- Alergiczne zapalenie spojówek, które znacznie różni się od poprzednich postaci choroby. Tutaj prowodyrem całego zamieszania jest nie zakażenie, a reakcja nadwrażliwości na konkretny alergen (lub alergeny). Mimo zupełnie innej przyczyny symptomy są dość podobne – również występuje zaczerwienienie i pieczenie oka, pojawia się charakterystyczny świąd, a do tego często dołączają inne objawy alergiczne, np. katar sienny, wysypka. Według niektórych szacunków dotyczy od 20 do choćby 50% osób na świecie!
- Grzybicze zapalenie spojówek, które najczęściej pojawia się jako powikłanie cukrzycy. Inną przyczyną może być długotrwałe stosowanie niektórych leków – antybiotyków lub sterydów. Do jego głównych objawów należy pieczenie i przekrwienie oka.
Oprócz wymienionych wyżej czynników, do wystąpienia zapalenia spojówek może przyczyniać się też zespół suchego oka.
Sposoby leczenia zapalenia spojówek
Wybór adekwatnej metody leczenia zapalenia spojówek zależy głównie od tego, z którą postacią choroby mamy do czynienia. Co możemy zrobić w domu, a co zaleci nam lekarz?
1. Okłady chłodzące
Okład chłodzący: prosta rzecz, a ileż ulgi potrafi przynieść – także w zapaleniu spojówek. Można w tym celu wykorzystać np. zmoczony zimną wodą ręcznik lub kompresy z gazy. Taka kuracja zmniejsza obrzęk i uczucie pieczenia, a także działa łagodząco na proces zapalny.
2. Krople nawilżające, „sztuczne łzy” i maści do oczu
Terapię farmakologiczną każdej postaci zapalenia spojówek można wspomagać lekami zmniejszającymi nasilenie objawów choroby. Są to najczęściej specjalne maści i krople do oczu, które łagodzą pieczenie i zaczerwienienie, zmniejszają łzawienie, a także płuczą i oczyszczają worki spojówkowe (np. dostępne bez recepty „sztuczne łzy”). Płukanie można wykonywać również przy użyciu soli fizjologicznej zakupionej w aptece. Doraźnie stosuje się też krople obkurczające naczynia spojówki, jednak trzeba pamiętać, żeby używać ich tylko przez kilka dni – przy dłuższym stosowaniu pogarszają objawy zapalenia!
3. Zmiana niektórych nawyków
Drobne zmiany w naszym codziennym funkcjonowaniu również mogą pomóc złagodzić przebieg zapalenia spojówek. Warto pamiętać m.in. o:
- Częstym myciu rąk – pozwoli zachować lepszą higienę.
- Unikaniu tarcia oczu – pocieranie powiek jest często odruchowe. Warto zwrócić uwagę, by tego nie robić – inaczej możemy nasilić objawy zapalenia, a choćby spowodować kolejne zakażenie.
- Zrezygnowaniu z makijażu oczu – w czasie leczenia warto unikać malowania okolicy oczu – może je w ten sposób dodatkowo podrażnić.
- Unikaniu stosowania soczewek kontaktowych – przyniesie sporą ulgę dla oczu i przyspieszy leczenie. Dodatkowo, zawsze pamiętajmy o odpowiedniej higienie soczewek – nie pożyczajmy ich od innych osób, adekwatnie je przechowujmy i zakładajmy dokładnie umytymi rękoma. Pomoże to zapobiec kolejnym zapaleniom w przyszłości.
Wyżej wymienione sposoby to sprawdzone, domowe metody na zapalenie spojówek. Trzeba pamiętać, iż samego schorzenia nie wyleczą, ale za to mogą skutecznie wspomóc terapię przepisaną przez lekarza – np. złagodzić ból lub inne uciążliwe objawy choroby. A co może zlecić nam specjalista? Oto najważniejsze sposoby leczenia zapalenia spojówek:
4. Antybiotyk
Leczenie antybiotykiem stosujemy w chorobach bakteryjnych – czyli np. w przypadku zapalenia spojówek wywołanego gronkowcem lub paciorkowcem. Najczęściej wybiera się makrolidy, fluorochinolony lub sulfonamidy. Kuracja antybiotykowa zapalenia spojówek trwa zwykle do 7 dni.
5. Leki przeciwhistaminowe i unikanie czynnika uczulającego
W przypadku alergicznego zapalenia spojówek podstawą jest przeprowadzenie testów, które odpowiedzą na pytanie jakie czynniki (lub czynnik) działają na pacjenta uczulająco. Mogą to być np. pyłki konkretnych roślin, wybrane składniki pokarmowe, niektóre leki, a choćby kurz czy pleśń. Podstawą jest unikanie – w miarę możliwości – danych alergenów. Oczywiście nie zawsze jest to w 100% możliwe. Leczenie polega głównie na przyjmowaniu podawanych miejscowo leków przeciwhistaminowych (czyli wygaszających nadwrażliwą reakcję obronną organizmu).
6. Leki przeciwgrzybicze
Stosuje się w przypadku zapalenia spojówek wywołanego zakażeniem grzybiczym. Takie leki mają działanie ukierunkowane na zwalczanie grzybów. Jak większość preparatów do oczu występują w postaci kropel lub maści.
7. Strategia wyczekująca/leki przeciwwirusowe
Wirusowe zapalenie spojówek nasz organizm w większości przypadków zwalcza sam. Wyjątek stanowi zapalenie spojówek wywołane herpeswirusem – w jego przypadku stosowane są odpowiednie leki przeciwwirusowe. W chorobach wirusowych nie stosujemy antybiotyków – nie są skuteczne w walce z tymi drobnoustrojami.
Bibliografia:
- Azari A. A., Barney N. P. Conjunctivitis: a systematic review of diagnosis and treatment. JAMA. 2013 Oct 23; 310(16): 1721-9. doi: 10.1001/jama.2013.280318. Erratum in: JAMA. 2014 Jan 1; 311(1): 95. Dosage error in article text. PMID: 24150468; PMCID: PMC4049531.
- Visscher K. L., Hutnik C. M., Thomas M. Evidence-based treatment of acute infective conjunctivitis: Breaking the cycle of antibiotic prescribing. Can Fam Physician. 2009 Nov; 55(11): 1071-5. PMID: 19910590; PMCID: PMC2776793.
- https://www.mp.pl/okulistyka/okulistyka-dla-nieokulistow/artykuly/127099,zapalenie-i-zakazenie-spojowek
