Niestety, istnieją powszechne, często bagatelizowane czynniki, które każdego dnia mogą poważnie zakłócać ten rozwój. Warto je poznać i zacząć świadomie eliminować.
"Zbyt wiele" lub "zbyt niewiele"
1. Niewystarczająco stymulujące środowisko.
Kiedy mózg dziecka nie otrzymuje wystarczającej ilości bodźców sensorycznych lub intelektualnych, pojawiają się poważne konsekwencje. Badania pokazują, iż dzieci pozbawione takich bodźców mogą mieć trudności z koncentracją, mniejszą objętość mózgu, a choćby niższy iloraz inteligencji.
Dzieci MUSZĄ być trzymane, słuchane i otaczane rozmową. Potrzebują przestrzeni do eksploracji, ruchu, rozwiązywania wyzwań, takich jak puzzle, klocki czy gry logiczne. Najważniejsze jednak – powinny mieć czas na swobodną zabawę. To nie lenistwo, to najważniejsza forma nauki.
2. Nadstymulacja – zwłaszcza ekranami.
Choć technologia stała się częścią codzienności, nadmiar czasu spędzanego przed ekranem niesie realne zagrożenia. Długotrwała ekspozycja na gwałtownie zmieniające się obrazy – szczególnie we wczesnych latach życia – wpływa na mózg dziecka, programując go na ciągłe oczekiwanie wysokiego poziomu stymulacji.
Efekt? Problemy z uwagą, niecierpliwość, trudności w skupieniu się na mniej "efektownych" zadaniach. Co więcej, ekran odbiera dziecku czas na ruch, zabawę i relacje – wszystko, co jest niezbędne dla zdrowego rozwoju mózgu.
3. Brak ruchu.
Ruch to nie tylko zdrowe ciało – to także rozwój mózgu. Pień mózgu, odpowiedzialny za podstawowe funkcje ciała, potrzebuje różnorodnych doświadczeń sensorycznych (tzw. eksterocepcji), aby się rozwijać. To właśnie ruch – wspinanie się, bieganie, turlanie – buduje relację dziecka z otaczającym światem.
Bez tej stymulacji nie ma mowy o dalszym rozwoju bardziej złożonych obszarów mózgu, takich jak kora przedczołowa. Dodatkowo aktywność fizyczna pozwala utrzymać hormony stresu – takie jak kortyzol – na niskim poziomie, dzięki czemu mózg może skupić się na nauce i rozwoju.
4. Brak bliskości i emocjonalnego połączenia.
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na rozwój dziecka są relacje z bliskimi. Dziecko, które nie czuje się bezpieczne i zaopiekowane, może doświadczać chronicznego stresu. Ten z kolei prowadzi do podwyższenia poziomu kortyzolu – hormonu, który w nadmiarze uszkadza hipokamp, odpowiedzialny za pamięć i uczenie się.
Zagrożona jest również kora przedczołowa, odpowiedzialna za kontrolę emocji, impulsy i umiejętności społeczne. Dlatego przytulaj, rozmawiaj, słuchaj i buduj codzienną więź – to nie luksus, to fundament zdrowia psychicznego i intelektualnego dziecka.
Na zakończenie
Nie potrzeba drogich zabawek, specjalnych zajęć czy nieustannego planowania każdego dnia. To, co dzieciom naprawdę służy, jest proste: ciepło relacji, swobodna zabawa, kontakt z rzeczywistością i dużo ruchu. jeżeli zauważysz, iż któregoś z tych elementów brakuje – masz szansę to zmienić. Dzieci rozwijają się najlepiej tam, gdzie są kochane i widziane.
