1914. Jajeczka Faberge

O jajeczkach wytworzonych przez rosyjskiego złotnika Petera Faberge'ra (chyba tak można odmienić jego nazwisko) pierwszy raz świadomie usłyszałam oglądając... jeden z odcinków "Miodowych lat". Jego tematyka opierała się na przypadkowym wejściu Karola Krawczyka (był to jeden z głównych bohaterów serialu) w posiadanie jednego z takich jajeczek, które znajdowało się w domu jego dyrektora z pracy. Potem oczywiście była cała historia z odzyskiwaniem tych jajeczek i w ogóle (kto zna ten serial, ten może się domyśleć, co się mogło dziać). W każdym razie nie zwróciłam wtedy jakiejś szczególnej uwagi na samo jajko.

Potem jednak zaczęłam się interesować historią dynastii Romanowów. I tak to w jednej, to w innej publikacji na ten temat pojawiała się wzmianka. A ze mną już jest tak, iż jak mnie coś zainteresuje, to dążę do tego, żeby dowiedzieć się czegoś na ten temat. Z kolei, jak już to wielokrotnie powtarzałam na blogu, Internet jest doskonałym ku temu miejscem, o ile, oczywiście, korzysta się z niego w miarę mądrze i umiejętnie selekcjonuje zdobyte wiadomości. To głównie dzięki niemu dowiedziałam się czegoś więcej o jajach Feberge i o samym ich autorze.

Na wikipedii można wyczytać, iż jajka były wykonywane w pracowni nadwornego jubilera na zamówienie cara w ramach prezentu wielkanocnego. Do ich wykonania wykorzystywano m.in. złoto, srebro, kamienie szlachetne, kość słoniową oraz masę perłową. Pierwsze jajo wielkanocne zostało wykonane w 1884 roku na zamówienie Aleksandra III jako prezent dla jego żony, Marii. Po śmierci Aleksandra jego syn, Mikołaj II, kontynuował tą tradycję. W jajku z reguły ukryta była niespodzianka, która do momentu otworzenia podarunku objęta była tajemnicą. Inspiracją do owych niespodzianek i samej dekoracji jajek były wydarzenia historyczne, np. wojny czy też otwarcie kolei transsyberyjskiej. Faberge ozdabiał je też miniaturami carskich rezydencji i wizerunkami carskiej rodziny. Dekoracja jajka koronacyjnego ofiarowanego przez Mikołaja II żonie Aleksandrze w 1897 roku nawiązywała do sukni koronacyjnej królowej - ornamentu siatki. Jej środek skrywał złotą miniaturę karety koronacyjnej z siedzeniami z rubinu, szybkami z górskiego kryształu i koroną na dachu. Do wybuchu rewolucji lutowej w 1917 roku powstało 54 carskich jaj.

Być może dlatego z prawdziwą przyjemnością przeczytałam książkę "Ostatni Faberge" autorstwa Thomasa Swana. Dowiedziałam się o niej przypadkowo, szukając informacji na temat Grigorija Rasputina. Zainteresowała mnie do tego stopnia, iż postanowiłam po nią sięgnąć. A czyż może być lepszy moment na czytanie książek o jajku wielkanocnym (nawet o ile gatunkowo podchodzi pod thriller) niż Wielkanoc? Dlatego dzisiaj postanowiłam podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami co do tej książki.

Autor: Thomas Swan

Wydawnictwo: Amber

Warszawa 2007

Liczba stron: 296

Niektóre fakty historyczne przybierają formę legendy, stając się tym samym inspiracją dla rzeszy twórców kultury. Za przykład może służyć np. to, iż przez wiele lat uważano, iż jedna z córek cara Mikołaja II, Anastazja, przeżyła rodzinną rzeź i przez lata po prostu ukrywała się w różnych częściach świata. Wszelkie spekulacje zostały rozwiane w 2007 roku, kiedy odnaleziono zaginione szczątki członków rodziny królewskiej, a badania DNA potwierdziły pokrewieństwo między nimi. Jednak zanim to nastąpiło (i w zasadzie po tym odkryciu też) powstało wiele książek i filmów spekulujących jak mogło wyglądać jej życie po tym cudownym ocaleniu. Podobne emocje odgrywa tajemnicze życie i działalność Grigorija Rasputina, mnicha i znachora, faworyta carycy Aleksandry, mający rzekomo leczyć cierpiącego na hemofilię carewicza Aleksego. Ta zagadkowość związku Rasputina z rodziną carską została wykorzystana przez Thomasa Swana do napisania książki "Ostatni Faberge".

Akcja powieści rozpoczyna się w 1916 roku. Pewnego grudniowego dnia Grigorij Rasputin spotyka się ze znanym rosyjskim jubilerem, Piotrem Faberge. Faberge miał wykonać na zamówienie mnicha jedno ze swoich słynnych jaj, które z kolei miało zostać podarowane na przyszłoroczną Wielkanoc carycy. Nigdy jednak do tego nie dochodzi - tej samej nocy Rasputin zostaje zamordowany, a jajko trafia w ręce lokaja, Mikołaja Karsałowa, który z czasem przekazuje je swojemu synowi - Wasylowi. Niestety, Wasyl przegrywa rodzinną pamiątkę podczas gry w karty w dniu, kiedy na świat przychodzi jego syn, Michaił. Po 35 latach z mieszkającym w Londynie Michaiłem kontaktuje się jeden z uczestników tamtej gry w karty, Sasza. Rozmawia z mężczyzną o jego rodzicach, ale też wspomina o jajku, które niegdyś jego ojciec przegrał. niedługo tajemniczy gość z przeszłości zostaje postrzelony. Okazuje się, iż legendarną pamiątką interesuje się ktoś jeszcze.

Swan w swojej opowieści świetnie połączył dzieje trzech historycznych postaci - Griegorija Rasputina, carycy Aleksandry oraz Piotra Faberge'a. I chociaż to nie oni są głównymi bohaterami książki, to jednak od tej trójki wszystko się zaczyna. Język opowieści jest bardzo przystępny, chociaż czasami gubiłam się w biegu akcji i musiałam wrócić do poprzedniego rozdziału, aby przypomnieć sobie, o czym była jego treść, albo kto był kim. Ale ogólnie powieść mi się podobała, głównie ze względu na owianie tajemniczością jajek tworzonych przez Piotra Faberge na zamówienie carskiej rodziny. choćby zaczęłam się zastanawiać czy opisane w niej jajko faktycznie istniało, niestety Internet milczy w tej kwestii.

Wiecie, iż czytając książkę zaczęłam się zastanawiać, czy to możliwe, aby takie jajko istniało. Ciekawostką jest, iż większość jajek, które wyszły z pracowni Petera Faberge, została skatalogowana. Pierwszych dziesięć jajek wielkanocnych zostało wykonanych na polecenie cara Aleksandra III: