Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego niektóre osoby z twojej rodziny mogą pić mleko bez problemów, podczas gdy inne omijają je szerokim łukiem? Otóż, nie jest to kwestia kaprysu, a czegoś bardziej naukowego!
Laktoza to cukier obecny w mleku i produktach mlecznych, który normalnie nasz organizm przekształca na glukozę i galaktozę dzięki enzymowi o nazwie laktaza. Gdy jesteśmy małymi dziećmi, większość z nas produkuje dużo laktazy i świetnie przyswaja laktozę. Ale z wiekiem wiele osób traci tę zdolność – i stąd pojawia się problem.
Dlaczego? Bo jak się okazuje, brak laktazy prowadzi do problemów z trawieniem laktozy, co powoduje objawy takie jak wzdęcia, bóle brzucha, biegunka i gazy. W rzeczywistości, dla wielu ludzi, niezdolność do trawienia laktozy staje się normą w miarę dorastania, zwłaszcza w niektórych populacjach, takich jak Azjaci, Afrykanie czy mieszkańcy Ameryki Południowej. W przeciwieństwie do nich, mieszkańcy północnej Europy czy północno-zachodnich Indii zwykle zachowują zdolność trawienia laktozy przez całe życie.
Pamiętaj!
Nietolerancja laktozy zwykle nie powoduje bezpośrednich objawów skórnych. Główne objawy nietolerancji laktozy są związane z układem pokarmowym, takie jak wzdęcia, biegunka, gazy, bóle brzucha i nudności.
Jednak u niektórych osób objawy skórne mogą być pośrednio związane z nietolerancją laktozy. Na przykład, chroniczne problemy z układem pokarmowym mogą wpływać na stan ogólny organizmu, w tym skóry, powodując suchą skórę czy trądzik. W rzadkich przypadkach, chroniczne stany zapalne w jelitach mogą prowadzić do różnych objawów skórnych.
Istnieją różne przyczyny niedoboru laktazy. Najczęstszą jest tzw. pierwotny niedobór laktazy, który pojawia się z wiekiem. Ale są też inne przyczyny, takie jak choroby jelit, infekcje czy też wrodzony niedobór enzymu.
Kiedy Mleko staje się Wrogiem: Epidemiologia Nietolerancji Laktozy
Nietolerancja laktozy to dość powszechne zjawisko, ale jest mało prawdopodobne, aby pojawiła się u dzieci poniżej 5. roku życia. Najczęściej diagnozowana jest wśród nastolatków i młodych dorosłych. Z badań wynika, iż aż 65% ludzi na świecie ma problem z trawieniem laktozy! Ale – uwaga – nie wszyscy odczuwają objawy. A występowanie tej przypadłości jest różne w zależności od pochodzenia etnicznego.
Może cię to zaskoczyć, ale osoby pochodzenia europejskiego są mniej podatne na nietolerancję laktozy w porównaniu do ludzi pochodzenia afrykańskiego, azjatyckiego czy latynoskiego. Na przykład, w USA, choć większość białych Amerykanów może spożywać mleko bez problemu, to wiele osób o korzeniach afrykańskich, azjatyckich czy rdzennych Amerykanów ma problem z laktozą.
Nieco bardziej technicznie, jeżeli spojrzeć na konkretne liczby:
- W Europie Północnej i Ameryce Północnej od 2% do 15% populacji ma nietolerancję laktozy.
- W Ameryce Południowej odsetek ten wynosi od 50% do 80%.
- W przypadku Ashkenazi (Żydów europejskich) i Afrykanów odsetek ten waha się od 60% do 80%.
To fascynujące, jak nasze pochodzenie wpływa na naszą zdolność do trawienia pewnych pokarmów! Oczywiście, wiek również odgrywa rolę. U niektórych ludzi, zwłaszcza o białej skórze, objawy mogą pojawić się dopiero w wieku dojrzewania czy choćby później.
Patofizjologia Nietolerancji Laktozy
Laktoza to cukier występujący w mleku i produktach mlecznych. Aby nasz organizm mógł go strawić, potrzebuje enzymu o nazwie laktaza. Ten enzym znajduje się w jelitach cienkich.
Kiedy w naszym organizmie jest za mało laktazy, laktoza nie jest adekwatnie trawiona. Gromadzi się w jelitach i przyciąga wodę, co prowadzi do biegunki osmotycznej. Dodatkowo bakterie jelitowe fermentują nieskrojony cukier, produkując gazy, takie jak wodór, dwutlenek węgla i metan. Wszystko to powoduje dolegliwości żołądkowe, takie jak ból brzucha, wzdęcia i gazy.
Ciekawostką jest to, iż niektóre zmiany w DNA (tzw. pojedyncze zmiany nukleotydowe, SNP) mają wpływ na to, czy jesteśmy w stanie trawić laktozę. Na przykład w populacji brazylijskiej stwierdzono związek pewnych SNP z tolerancją na laktozę.
Nietolerancja laktozy
Jest to stan, w którym organizm ma trudności z trawieniem laktozy, cukru występującego w mleku i produktach mlecznych. Jest to spowodowane niewystarczającą ilością enzymu laktazy w jelitach. Oto 10 typowych objawów nietolerancji laktozy:
- Biegunka
- Wzdęcia
- Bóle brzucha
- Gazy jelitowe
- Burczenie w brzuchu
- Nudności, czasami z wymiotami
- Odbijanie się
- Uczucie ciężkości w żołądku
- Ból głowy
- Zmęczenie
Alergia na mleko
Alergia na mleko to reakcja immunologiczna na jedno lub więcej białek zawartych w mleku (np. kazeina, białka serwatki). Reakcja alergiczna może być poważna i wymagać natychmiastowej pomocy medycznej. Oto typowe objawy alergii na mleko:
- Pokrzywka lub wysypka
- Świąd
- Obrzęk twarzy, języka lub gardła
- Trudności w oddychaniu lub gwizdanie w klatce piersiowej
- Biegunka
- Wymioty
- Bóle brzucha
- Niska ciśnienie krwi lub omdlenia (w ciężkich przypadkach)
- Łzawienie oczu lub katar
- Kaszel
Choć pewne objawy, takie jak biegunka czy bóle brzucha, mogą występować zarówno w nietolerancji laktozy, jak i alergii na mleko, ważne jest, aby zwrócić uwagę na bardziej specyficzne objawy charakterystyczne dla wszystkich stanu. jeżeli podejrzewasz, iż masz którąkolwiek z tych dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem w celu postawienia dokładnej diagnozy i uzyskania odpowiedniej porady leczenia.
