Naprzeciw kryzysom psychicznym. Powstają punkty dla dzieci i dla dorosłych

Depresja i zaburzenia lękowe coraz częściej obniżają jakość życia młodych ludzi. W Polsce rośnie liczba nastolatków korzystających z pomocy psychologicznej, a hospitalizacje psychiatryczne dzieci i młodzieży wzrosły w ostatnich latach o kilkadziesiąt procent. Dorośli również coraz częściej doświadczają wypalenia, stresu i depresji, pogłębianych przez szybkie tempo życia i presję społeczną. W odpowiedzi na te potrzeby samorząd województwa dzięki 19 mln zł uruchamia 15 ośrodków wsparcia dla dzieci i młodzieży oraz 15 pilotażowych punktów wsparcia dla dorosłych.

Zgodnie z raportem serwisu Życie warte jest rozmowy pt. „Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012–2021” w 2021 roku liczba zachowań samobójczych wśród młodych osób wzrosła aż o 77% w porównaniu z rokiem poprzednim, a liczba zgonów samobójczych – o 19%. W 2020 roku odnotowano około 800 takich przypadków, natomiast rok później – już około 1400. Tendencja wzrostowa utrzymała się również w kolejnych latach – w 2022 i 2023 roku liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży przekroczyła 2000 rocznie. 

– Psychiatrii dzieci i młodzieży od lat towarzyszy poważny kryzys – brakuje specjalistów, dostęp do leczenia jest ograniczony, a finansowanie z NFZ nie nadąża za rosnącymi potrzebami. Tymczasem coraz więcej młodych osób zmaga się z problemami psychicznymi – od przewlekłego stresu, przez zaburzenia lękowe, aż po depresję. Często trafiają do szpitali dopiero wtedy, gdy sytuacja staje się naprawdę poważna, choć przy odpowiednim wsparciu na wcześniejszym etapie wielu z tych hospitalizacji można by uniknąć. Dlatego stawiamy na kompleksowe i nowoczesne podejście. Z jednej strony rozwijamy system wczesnej interwencji, który nie tylko reaguje na kryzysy, ale przede wszystkim im zapobiega – wzmacniając odporność psychiczną młodych i dorosłych, ucząc radzenia sobie z emocjami i budując poczucie własnej wartości. Na ten cel przeznaczamy 17 mln zł w całym województwie mazowieckim. Z drugiej strony tworzymy dostępne i bezpieczne przestrzenie, w których osoby w kryzysie psychicznym mogą otrzymać realną pomoc – bez stygmatyzacji, bez długiego oczekiwania – powiedziała Anna Katarzyna Brzezińska, członkini zarządu województwa mazowieckiego.

Nowe punkty wsparcia najmłodszych

Z inicjatywy Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej powstała koncepcja sieci ośrodków wsparcia właśnie dla młodych mieszkańców województwa.

– Po sukcesie ośrodków wsparcia prowadzonych w poprzednich latach w ramach pilotażu otwieramy kolejne, które będą pomagać najmłodszym wymagającym pomocy psychologicznej. Nie od dziś wiemy, że dzieci i młodzież coraz gorzej znoszą presję wokół, mają niskie poczucie własnej wartości, co kończy się np. próbami samobójczymi czy wpadaniem w uzależnienia. Dlatego tworzenie miejsc dających wzmocnienie jest dla nas priorytetem  – powiedział Aleksander Kornatowski, dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej.

Sieć tworzona jest przez organizacje pozarządowe, które w efekcie otwartego konkursu ofert otrzymały od zarządu województwa dofinansowanie na utworzenie i działanie ośrodków wsparcia dla dzieci i młodzieży z potrzebami wynikającymi z zaburzeń psychicznych. Trzy z takich miejsc powstaną w Warszawie – prowadzić je będą: w Śródmieściu – Fundacja „La Fontaine” (1,16 mln zł na trzy lata), na Wilanowie – Fundacja Zobacz... JESTEM (1,16 mln zł na trzy lata), a na Pradze – Fundacja IDYLLA (1,16 mln zł na trzy lata), która będzie prowadzić również takie miejsce w Radzyminie (1,1 mln zł). W powiecie wołomińskim będzie jeszcze jedno takie miejsce – w Markach, które prowadzić będzie Fundacja Otwarte Serce (1,1 mln zł).

Stowarzyszenie MONAR kontynuuje działalność w Wyszkowie, Jaktorowie i Ciechanowie (w sumie 3,47 mln zł na trzy lata na wszystkie punkty), gdzie przez ostatnie trzy lata prowadziło już ośrodki wsparcia dla dzieci i młodzieży w ramach projektu prowadzonego przez MCPS.

Takie miejsca powstają również w Siedlcach (Fundacja (ZA)OPIEKOWANI – 1 mln zł). W piątek (11 kwietnia) umowy podpisały organizacje z podregionów ciechanowskiego i płockiego, które będą prowadzić te same działania w Bodzanowie (pow. płocki), Płocku, Czerwińsku nad Wisłą, Brudzeniu Dużym (pow. płocki), Rempinie (pow. sierpecki) i Pułtusku.

Z myślą o dzieciach

W każdym z miejsc młodzi Mazowszanie będą mogli liczyć na indywidualne poradnictwo psychologiczne, warsztaty rozwojowe oraz brać udział w zajęciach i warsztatach (arteterapia, muzykoterapia, teatroterapia), a także warsztaty wspomagające rozwój emocjonalny i społeczne umiejętności młodych ludzi. Możliwością wsparcia objęte będą też całe rodziny. 

Aby zapewnić wsparcie w atmosferze bezpieczeństwa, młodzi ludzie skorzystają z profesjonalnej pomocy w grupach ok. 15-osobowych, co pozwoli na bardziej indywidualne podejście. 

W ramach tych programów młodzież będzie miała możliwość uczestniczenia w warsztatach rozwijających asertywność, kształtujących prospołeczne i empatyczne postawy, a także uczących umiejętności zrozumienia siebie i otaczającego świata. Uczestnicy dowiedzą się, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach życiowych i jak sięgnąć po pomoc w chwilach kryzysu. Takie działania będą miały na celu wzmocnienie poczucia własnej wartości oraz umiejętności podejmowania zdrowych decyzji w obliczu emocjonalnych wyzwań.

Tego rodzaju wsparcie jest niezbędne, by zapobiec dalszemu pogłębianiu się kryzysów psychicznych wśród najmłodszych, a także by zapewnić im szansę na zdrowy, emocjonalny rozwój w przyszłości.

PILOTAŻ – punkty wsparcia dla osób dorosłych

Nowością są miejsca, z których skorzystać będą mogły dorosłe osoby. Pomoc będzie udzielana na miejscu lub telefonicznie. Będzie w nich można liczyć na specjalistów nie tylko udzielających pomocy psychologicznej, ale też specjalistów np. z zakresu pomocy prawnej, zawodowej, socjalnej itp.

Osoby zgłaszające się do punktu otrzymają wstępną ocenę potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego. Otrzymają tam możliwą pomoc, ale przede wszystkim ustalony będzie z nimi wstępny plan wsparcia, a w razie zaistnienia takiej potrzeby – wskazanie możliwości oraz miejsca uzyskania niezbędnego świadczenia z zakresu pomocy społecznej.

Punkty będą czynne w dni robocze od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych – np. 16:00-20:00.

W ramach rocznego pilotażu miejsca powstanie sześć takich miejsc w Warszawie – na dwa na Pradze Południe prowadzone przez Spółdzielnię Socjalną 4Smart (w sumie 200 tys. zł), dwa na Ursusie i jeden na Włochach – prowadzone przez Fundację „Dobra Przestrzeń” (200 tys. zł) i na Targówku – prowadzony przez Bródnowskie Stowarzyszenie Przyjaciół i Rodzin Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Pomost (ok. 180 tys. zł).

W Sokołowie Podlaskim punkt prowadzić będzie Fundacja IDYLLA (200 tys. zł), w Łomiankach Fundacja „Lubi mi się...” (200 tys. zł), w Wyszkowie – Stowarzyszenie MONAR (200 tys. zł), w Grójcu – Fundacja „Terapeuci Dla Rodziny” (193 tys. zł), w Garwolinie – Fundacja Projekt Walizka (200 tys. zł), a w Radomiu – Stowarzyszenie „Karuzela” (200 tys. zł). W piątkowym podpisaniu umów wzięło udział Stowarzyszenie Aktywny Senior, które otrzymało już 200 tys. zł na prowadzenie tego typu miejsc w Płocku, Mławie i Płońsku (200 tys. zł).