"Mamy prawo do smutku, ale..." Ważne rozmowy o zdrowiu psychicznym młodzieży

Depresja wśród dzieci i młodzieży to jedno z najpoważniejszych wyzwań współczesnego świata. Wzrost liczby nastolatków zmagających się z obniżonym nastrojem, stresem, kryzysami psychicznymi, a nawet myślami samobójczymi, budzi niepokój rodziców, nauczycieli i specjalistów. Niełatwo jednak odróżnić chwilowy smutek od objawów poważniejszego zaburzenia. Dlatego tak ważne są spotkania edukacyjne, które pomagają nie tylko zrozumieć ten problem, ale również pokazują, jak skutecznie reagować. Jedno z takich wydarzeń odbyło się 5 kwietnia w hali sportowej I Liceum Ogólnokształcącego w Wyszkowie.

Otwartą konferencję pt. „Smutek czy depresja?” zorganizowała dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wyszkowie Małgorzata Szewczyk. Wydarzenie wsparli m.in. Mazowiecki Kurator Oświaty, Rzecznik Praw Dziecka, Komisja Europejska oraz Starostwo Powiatowe w Wyszkowie.

– Mam nadzieję, że to spotkanie będzie krokiem ku większej świadomości i trosce o zdrowie psychiczne – mówiła na wstępie starosta Marzena Dyl, która jest również inicjatorką lokalnego Aliansu Przeciw Depresji.

Dyrektor PPP, Małgorzata Szewczyk, podkreślała: – Konferencja jest po to, by mieszkańcy naszego powiatu mogli dowiedzieć się więcej na temat depresji, nauczyli się, jak sobie z nią radzić i uświadomili sobie, że kiedy to konieczne, farmakologia często pomaga – bez niej trudno jest wyjść z depresji.

– Mam też nadzieję, że pomożemy osobom, które potrzebują tej pomocy – dodała.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), na depresję cierpi około 350 milionów ludzi na świecie, a co roku aż 800 tysięcy osób umiera w wyniku jej skutków. Prognozy mówią, że do 2030 roku będzie to najczęściej diagnozowana choroba na świecie. W Polsce depresję zdiagnozowano u ok. 1,5 miliona osób, z czego po pandemii COVID-19 widać wyraźny wzrost przypadków wśród nastolatków.

– W tej chwili młodzi ludzie, ale i dorośli, często mylą te dwa pojęcia: smutek i depresja. Zdarza się, że mówią: „mam depresję”, choć to nie jest takie oczywiste. Mamy prawo do smutku, ale trzeba wiedzieć, kiedy ten smutek rzeczywiście jest już zbyt silny – zaznaczyła Małgorzata Szewczyk.

Specjaliści zgodnie podkreślali, że kluczem do skutecznego przeciwdziałania skutkom depresji jest świadomość, szybka reakcja i odpowiednie wsparcie – zarówno ze strony rodziny, jak i szkoły czy środowiska lokalnego.

Podczas konferencji odbyły się wykłady: „Depresja nastolatka – czym objawy dorastania różnią się od objawów depresji?” – psycholodzy Joanna Korczakowska i Edyta Żółtowska-Górska, „Kiedy jest wskazane udanie się do psychiatry? Czy należy obawiać się leków?” – lekarz psychiatra Kaja Strojnowska-Łapińska, „Uczeń z depresją w szkole” – psycholog Urszula Zadworna. 

W programie znalazły się również praktyczne warsztaty: „Akademia emocji” (dla rodziców i uczniów klas I–III) – psycholog Katarzyna Kmiołek, pedagog Edyta Puławska, „Wpływ wsparcia rodziców w kryzysie psychicznym dziecka – Szkoła dla Rodziców” – psycholog Lidia Arm, psycholog Joanna Korczakowska, „Metody relaksacji” – logopeda Gabriela Torebko, logopeda Jolanta Wojciechowska-Rogalska. 

Frekwencja zaskoczyła pozytywnie organizatorów: – Mamy około 60 osób zapisanych. Jest zainteresowanie, bardzo nas to cieszy. Jeżeli to się sprawdzi i zajdzie taka potrzeba – będziemy to kontynuować – zapowiedziała dyrektor PPP.

Dojrzewanie czy depresja? Kilka różnic

1. Wahania nastroju a utrzymujący się smutek

Dojrzewanie: Nastolatkowie często doświadczają gwałtownych, ale krótkotrwałych zmian nastroju, zwykle zależnych od sytuacji (np. kłótnia z rodzicami, stres przed sprawdzianem).

Depresja: Smutek, przygnębienie i/lub drażliwość utrzymują się codziennie przez co najmniej dwa tygodnie, niezależnie od sytuacji zewnętrznych.

2. Zmęczenie i brak motywacji

Dojrzewanie: Zmęczenie może być efektem zmian hormonalnych i naturalnej zmiany rytmu snu; nastolatek potrafi się jednak „zebrać w sobie”, np. dla ulubionej aktywności.

Depresja: Brak energii jest ciągły i obezwładniający, nie mijający nawet przy ulubionych zajęciach. Pojawia się anhedonia – brak radości z rzeczy, które wcześniej cieszyły.

3. Trudności w koncentracji

Dojrzewanie: Przejściowe, często zależne od stresu, zmęczenia lub rozproszenia (np. korzystania z telefonu).

Depresja: Upośledzenie funkcji poznawczych – trudności z koncentracją, zapamiętywaniem i podejmowaniem decyzji są ciągłe i pogłębiają się.

4. Relacje społeczne

Dojrzewanie: Może występować większa potrzeba niezależności, konflikty z rodzicami, ale kontakty z rówieśnikami są nadal ważne.

Depresja: Częste wycofanie społeczne, izolacja, brak chęci spotykania się z przyjaciółmi, poczucie bezwartościowości.

5. Zmiany apetytu i snu

Dojrzewanie: Możliwe wahania apetytu lub snu, ale zazwyczaj niewielkie i przejściowe.

Depresja: Znaczne zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność) oraz utrata lub wzrost apetytu – zauważalne fizyczne zmiany wagi i rytmu dobowego.

6. Myśli samobójcze lub autoagresja

Dojrzewanie: Zwykle nie pojawiają się myśli o śmierci – chyba że w odpowiedzi na poważny uraz psychiczny.

Depresja: Mogą wystąpić myśli samobójcze, poczucie bezsensu, autoagresja. To objawy alarmowe wymagające natychmiastowej reakcji.

********************

Jeśli czujesz, że potrzebujesz pomocy, odczuwasz lęk i smutek, masz myśli samobójcze – nie czekaj. Zadzwoń:

800 70 22 22 – Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym

800 12 12 12 – Infolinia wsparcia psychologicznego dla dzieci, młodzieży i opiekunów

116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży

112 – w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia

29 742 63 90 – Przyjazny Telefon Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wyszkowie:

poniedziałki: 11:00–12:00

czwartki: 16:00–18:00

piątki: 15:00–16:00