• Rzecznik Praw Pacjenta podkreśla, że każdy pacjent ma prawo do kontaktu osobistego z innymi
• Prawo to może być ograniczone w sytuacjach zagrożeń epidemicznych czy ze względów organizacyjnych placówek medycznych
• W jednym z przypadków sąd oddalił skargę szpitala na decyzję Rzecznika, który uznał nadmierne ograniczenia w odwiedzinach dzieci jako niezgodne z prawem
• Uznano, że były one zbyt restrykcyjne, niejasne, i wprowadzone bez wystarczających podstaw prawnych
• Sąd wskazał, że ograniczenia w odwiedzinach muszą być oparte na jasnych przepisach prawa, nie mogą być uznaniowe ani arbitralne i powinny odzwierciedlać rzeczywiste potrzeby pacjentów

Pacjent ma prawo do odwiedzin w szpitalu

Jak podkreślił w komunikacie z 23 kwietnia Rzecznik Praw Pacjenta, "każdy pacjent przebywający w szpitalu ma prawo do kontaktu osobistego z innymi osobami". Przywołuje art. 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, na mocy którego "prawo to może zostać ograniczone w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego, ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów oraz z uwagi na możliwości organizacyjne podmiotu leczniczego".

- Zgodnie z orzecznictwem sądowoadministracyjnym ograniczenie prawa do odwiedzin może mieć miejsce w wyjątkowych sytuacjach, w przypadku stwierdzenia przesłanek ograniczenia korzystania z praw pacjenta, nadto tylko w koniecznym zakresie i przez niezbędny czas - pisał RPP, odnosząc się do orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 czerwca 2021 r.

Jak zaznaczył, wprowadzone w szpitalu zasady odwiedzin, w tym ograniczające korzystanie z tego prawa:

• muszą jak najmniej ingerować w realizację prawa pacjenta,
• muszą być jak najmniej uciążliwe (zgodnie z zasadą proporcjonalności),
• nie mogą być arbitralne (np. zależeć wyłącznie od zgody personelu medycznego),
• prawo do odwiedzin powinno być zagwarantowane w równym stopniu każdemu pacjentowi, zasady powinny być jasne.

RPP w komunikacie z 23 kwietnia wskazuje na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 kwietnia 2024 r., w którym sąd oddalił skargę podmiotu leczniczego na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta uznającą stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjenta.

- Stwierdzona przez Rzecznika Praw Pacjenta praktyka dotyczyła właśnie ustalonych przez jeden ze szpitali dla dzieci rażąco nadmiernych ograniczeń w realizacji przez pacjentów z prawa do odwiedzin, formalnie prowadzących wręcz do zakazu odwiedzin – odwiedziny możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, w drodze wyjątku, po uzyskaniu każdorazowo zgody dyrektora szpitala na odwiedziny danego pacjenta, bez określenia w ogólnodostępny i transparentny sposób, jakiego rodzaju są to przypadki, wyjątki oraz jakie są kryteria uzyskania takiej zgody - pisał RPP.

Ograniczenia ustalone bez podstawy prawnej. Sąd przychyla się do stanowiska RPP

Jak podkreślił RPP, "dodatkowo ograniczenia te zostały ustalone bez podstawy prawnej – szpital właściwie zakazał odwiedzin małoletnich pacjentów przez osoby im bliskie, wskazując na potencjał zagrożenia terrorystycznego i ogłoszony stopnień alarmowy BRAVO na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, powołując się przy tym na przypadki ze szkół w Biesłanie, Serbii, oraz w Teksasie, co w ocenie Rzecznika Praw Pacjenta nie może stanowić podstawy prawnej i faktycznej zastosowanych ograniczeń".

Rzecznik zaznaczył, że "sąd w pełni przychylił się do stanowiska Rzecznika Praw Pacjenta, wskazując, że prawa pacjenta są chronione w Konstytucji, podmiot leczniczy nie znalazł się w treści rozporządzenia dotyczącego stopni alarmowych, jako podmiot, który może wprowadzać ograniczenia w przebywaniu osób postronnych", a "osoby odwiedzające nie są także w ogóle osobami postronnymi, gdyż to najczęściej rodzice czy dziadkowie małoletnich".

- Jest to kolejny wyrok, w którym sąd podkreśla, że prawo pacjenta do odwiedzin jest niezwykle ważne, a jego ograniczenie musi mieć podstawę w przepisach prawa; ograniczenia nie mogą być uznaniowe i arbitralne, a przemyślane, jasne i dostosowane do rzeczywistych potrzeb - podsumował RPP.

• PRAWA PACJENTA
• PACJENT
• RZECZNIK PRAW PACJENTA
• SZPITAL