• Pokrzywka to choroba alergiczna objawiająca się charakterystycznymi bąblami na skórze. Jest wiele przypadków, w których przyczyna pokrzywki pomimo prowadzonej diagnostyki pozostaje niewykryta
• Jak tłumaczy prof. Magdalena Czarnecka-Operacz, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, pokrzywka może występować w towarzystwie obrzęku naczynioruchowego
• Ten rodzaj reakcji szczególnie często prowadzi do wstrząsu anafilaktycznego. Aby mu zapobiec należy podać adrenalinę.
• Jeśli do wstrząsu dochodzi u dziecka w szkole, to nauczyciele powinni podać adrenalinę. Postępowanie w takim przypadku określa obwieszczenie ministra zdrowia
• Polskie Towarzystwo Alergologiczne na stronie internetowej publikuje materiały szkoleniowe i edukacyjne dla nauczycieli podające sprawdzoną wiedzę na temat przyczyn i postępowania we wstrząsie anafilaktycznym

Pokrzywka nie zawsze kończy się bąblami, może być niebezpieczna

Charakterystycznym objawem pokrzywki są pojawiające się na skórze bąble dające dotkliwe uczucie świądu.

Jak wyjaśnia prof. Magdalena Czarnecka-Operacz z Katedry i Kliniki Dermatologii Uniwersytet Medycznego w Poznaniu, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Alergologicznego pokrzywka, to najczęściej reakcja alergiczna typu pierwszego IgE-zależna, wynikająca z uczulenia na pokarmy albo na leki. Patomechanizm powstawania choroby jest jednak dużo bardziej złożony w przypadku pokrzywki spontanicznej, czyli takiej, która utrzymuje się już od pierwszego epizodu wysiewu dłużej niż 6 tygodni.

Pokrzywka może pojawiać się jako reakcja na nietolerancję różnych czynników środowiskowych: ucisku, temperatury, promieniowania ultrafioletowego, wibracji. Przyczyną może być również np. ognisko utajonego zakażenia, a także choroby pasożytnicze czy nawet przewlekłe zapalenie migdałków u dzieci. Także szereg chorób autoimmunologicznych, w tym choroba Hashimoto. Niejednokrotnie jednak przyczyna pokrzywki pozostaje niewykryta.

Jak tłumaczy ekspertka, pokrzywka może występować w towarzystwie obrzęku naczyniowo ruchowego. Ten rodzaj reakcji szczególnie często prowadzić może do wstrząsu anafilaktycznego.

Obrzęk naczynioruchowy jest niezwykle niebezpieczny, gdy dotyczy górnych dróg oddechowych. Może do niego dojść np. w przypadku uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych po użądleniu w jamie ustnej, gdy owad znajdował się w szklance z wypijanym napojem. W wyniku obrzęku śluzówki, podniebienia miękkiego gardła pojawiają się poważne trudności w oddychaniu, co grozi uduszeniem.

Nauczyciele mogą podać dziecku adrenalinę

Prof. Magdalena Czarnecka-Operacz, podobnie jak inni specjaliści reprezentujący Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Alergologicznego zaznacza, że dzięki inicjatywie Towarzystwa i przy współpracy z Ministerstwem Zdrowia powstał i został opublikowany dokument, w formie obwieszczenia ministra zdrowia, w którym przedstawiono objawy i zasady postępowania w przypadku wstrząsu anafilaktycznego, do którego doszło u dziecka w szkole lub przedszkolu.

"Obwieszczenie w sprawie zaleceń postępowania dotyczących opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole" skierowane jest przede wszystkim do nauczycieli. Z obwieszczenia wynika, że są uprawnieni do podania adrenaliny, jako leku ratującego życie dziecku we wstrząsie anafilaktycznym.

Dokument wskazuje na konieczność zapewnienia dostępności w szkolnej apteczce adrenaliny zdeponowanej przez rodziców dla konkretnego dziecka, które przeszło wstrząs anafilaktyczny oraz na potrzebę przeszkolenia nauczycieli w zakresie jej podania.

Możliwość podania adrenaliny przez opiekuna poza środowiskiem domowym dziecka jest tym ważniejsza, że do wystąpienia wstrząsu u dzieci - z uczuleniem niejednokrotnie krzyżowym - może dojść niespodziewanie po spożyciu pokarmu czy kontakcie nawet z alergenem podobnym do uczulającego.

Wiedza na temat postępowania - wystarczy kliknąć

Polskie Towarzystwo Alergologiczne na swojej stronie internetowej publikuje też materiały edukacyjne i szkoleniowe, z których można czerpać sprawdzoną wiedzę na temat przyczyn i postępowania z uczniem we wstrząsie anafilaktycznym.

Strona zawiera m.in. rozmowę wideo z dr Piotrem Dąbrowieckim - alergologiem, Lidią Kołakowską - dyrektorem Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Halinowie oraz Martą Zawadzką-Koc - mamą dziecka z chorobami alergicznymi, w trakcie której omówione są schematy postępowania, czynniki wyzwalające oraz charakterystyczne objawy wymienionych w obwieszczeniu MZ chorób. W rozmowie pokazany jest również punkt widzenia rodzica oraz dyrektora szkoły, w kontekście udzielania pomocy uczniowi z chorobą alergiczną czy anafilaksją.

Na stronie PTA można znaleźć też grafiki przedstawiające w atrakcyjny, a zarazem merytoryczny sposób, manuale postępowania w razie pojawienia się objawów różnych chorób alergicznych, w tym pokrzywki, a także w przypadku wstrząsu anafilaktycznego.

Możliwe leczenie biologiczne. Oczekiwane kolejne leki

W leczeniu pokrzywki standardowo stosowane są wysokie, poczwórne dawki leku przeciwhistaminowego. Jeżeli po rozpoznaniu pokrzywki przewlekłej, spontanicznej w ciągu 2 tygodni od rozpoczęcia leczenia nie obserwuje się poprawy klinicznej pacjent powinien być włączony do programu lekowego z zastosowaniem leczenia biologicznego.

W Polsce możliwe jest leczenie biologiczne pacjentów z pokrzywką od dwunastego roku życia preparatem omalizumab.

Inne nowoczesne refundowane leki biologiczne - przeciwciała monoklonalne bądź inhibitory kinaz - ze wskazaniami do stosowania w pokrzywce spontanicznej nie są jeszcze dostępne.

- Oczekujemy na wprowadzenie leków o innym niż omalizmub mechanizmie działania - zaznacza prof. Magdalena Czarnecka-Operacz, mając na myśli inną niż cyklosporyna alternatywę dla chorych, którzy nie reagują (ok. 15-20 proc. podejmujących leczenie) na terapię omalizumabem.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• ALERGOLOGIA
• POLSKIE TOWARZYSTWO ALERGOLOGICZNE
• POKRZYWKA
• WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY