• Dostępna publiczna przestrzeń jest warunkiem samodzielnego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, jest też niezbędna dla integracji społecznej
• Niestety badane jednostki samorządu terytorialnego w województwie kujawsko-pomorskim w sposób ograniczony zapewniały dostępność cyfrową, architektoniczną i informacyjno-komunikacyjną - ocenia NIK
• - Nie ułatwiało to osobom ze szczególnymi potrzebami korzystania z usług publicznych instytucji - wynika z kontroli Izby

Kujawsko-pomorskie: niedociągnięcia i bariery dla niepełnosprawnych

Jak podała NIK, jako osoby z niepełnosprawnościami deklaruje się w naszym kraju 5,4 mln ludzi, co stanowi ponad 14% ludności kraju (według stanu na 31 marca 2021 r.). Prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności, tj. orzeczeniem wydanym przez uprawniony organ, legitymuje się blisko 3,5 mln osób.

- Centralny Ośrodek Informatyki szacuje, że rzeczywista liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce może wynosić nawet do 7 mln osób, jednocześnie wskazując, że z poprawy dostępności skorzysta szersze grono mieszkańców naszego kraju (np. dzięki tekstom pisanym prostym językiem) - wylicza izba. Co ustaliła?

Delegatura NIK w Bydgoszczy przeprowadziła kontrolę pn. Realizacja przez wybrane jednostki samorządu terytorialnego z terenu województwa kujawsko-pomorskiego obowiązków w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Uzasadnieniem kontroli były wymogi nałożone na podmioty publiczne przez ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych, oraz o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Określają one zasady zapewnienia dostępności: cyfrowej, architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej, w sposób pozwalający na to, by z usług danej instytucji mogły samodzielnie korzystać osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, a także osoby czasowo znajdujące się w sytuacji wymagającej wsparcia (np. kobiety w ciąży).

Pierwsze raporty o stanie zapewnienia dostępności, miały zostać złożone przez podmioty publiczne do 31 marca 2021 r. Na ich podstawie sporządzono łączny raport o stanie zapewnienia dostępności w kraju. Z analizy danych zbiorczych wynika, że większość podmiotów nadal jest w dużej mierze niedostosowana do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami.

- Wskaźnik dostępności ogółem dla całego kraju wyniósł 0,41, co oznacza, że średnia odpowiedź TAK na pytania ze wszystkich obszarów zapewniania dostępności dotyczyła ok. 41% wszystkich raportujących. W przypadku województwa kujawsko-pomorskiego, wskaźnik ten był wyższy o jeden punkt procentowy, co jednak wciąż oznacza poziom niezadowalający - czytamy w wystąpieniu izby.

Przeprowadzona w tym zakresie kontrola NIK w województwie kujawsko-pomorskim objęła sześć jednostek: trzy starostwa powiatowe (w Chełmnie, Toruniu i Golubiu-Dobrzyniu) oraz trzy urzędy miasta (w Chełmnie, Chełmży i Golubiu-Dobrzyniu) i wykazała nieprawidłowości we wszystkich z nich.

Najwięcej zaniedbań stwierdzono na etapie organizacyjnym

W połowie jednostek były problemy z wyznaczeniem koordynatora do spraw dostępności lub udostępnieniem na stronach internetowych (w tym BIP) jego danych kontaktowych (SP w Chełmnie, SP w Toruniu, UM w Chełmnie). We wszystkich jednostkach plany działania na rzecz poprawy zapewnienia dostępności albo nie zawierały wszystkich wymaganych elementów, albo w ogóle nie zostały przygotowane.

- W UM Chełmno zakwestionowano wszystkie umowy zawierane w okresie od 6 września 2021 do 31 sierpnia 2023 r., w których zlecano i powierzano realizację zadań finansowanych z udziałem środków publicznych podmiotom innym niż publiczne. Nie uwzględniano w nich warunków służących dostępności wymaganych przepisami prawa. Dotyczyło to również pomijania zasad uniwersalnego projektowania w kontraktach na usługi wykonania projektów budowlanych i robót budowlanych. Nieprawidłowości w zakresie treści zawieranych umów stwierdzono też w pozostałych pięciu kontrolowanych jednostkach, ogółem kwestionując 270 kontraktów - wskazują kontrolerzy.

W przypadku dostępności architektonicznej stwierdzono m.in. zastosowanie rozwiązań niespełniających wymogów przepisów technicznych. Chodzi na przykład o: niewyróżniające się krawędzie schodów, zbyt mało wyznaczonych lub źle oznakowanych, czy też o niewłaściwych wymiarach miejsc parkingowych, nieprawidłowo oznaczone przeszklone windy, niedostosowane łazienki (SP Chełmno, UM Chełmża, UM Chełmno).

W dwóch przypadkach nie określono zasad zapewnienia możliwości ewakuacji osobom ze szczególnymi potrzebami lub niesienia im pomocy w inny sposób, co w konsekwencji mogło doprowadzić do nieprawidłowego sposobu ich ewakuacji (SP Chełmno, UM Chełmża). Z kolei w trzech jednostkach nie zapewniono informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy (UM Golub Dobrzyń, UM Chełmża, SP Toruń).

Niepełnosprawni a dostępność cyfrowa

W zakresie dostępności cyfrowej najczęstszą nieprawidłowością było niezapewnienie na stronach internetowych informacji w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania.

- W dwóch przypadkach nie zagwarantowano możliwości korzystania z pomocy tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika, w jednym nie zapewniono prawidłowego działania linków na stronie internetowej. Problemem okazało się również niespełnienie wymogów stron internetowych w zakresie funkcjonalności i postrzegalności - brzmi fragment wystąpienia pokontrolnego.

W ośmiu przypadkach zakwestionowano również zagadnienia związane z dostępnością informacyjno-komunikacyjną. W toruńskim starostwie nie wprowadzono wspierającej komunikacji poprzez przesyłanie wiadomości tekstowych. W czterech z sześciu jednostek nie prowadzono obsługi z wykorzystaniem komunikacji audiowizualnej, w 50% przypadków nie zainstalowano urządzeń lub środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• NIK
• NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
• NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI