• Lewonorgestrel i octan uliprystalu, stosowane w antykoncepcji awaryjnej, nie wpływają na możliwość zapłodnienia po owulacji ani nie zakłócają implantacji zarodka, nie mając właściwości wczesnoporonnych - dowiadujemy się ze stanowiska PTGiP
• Ginekolodzy zauważają, że lewonorgestrel (do 72 godzin po stosunku) rzadziej wywołuje efekty niepożądane niż octan uliprystalu (do 120 godzin po stosunku), przy równoważnej skuteczności obu preparatów w zapobieganiu ciąży
• Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników rekomenduje, aby preparaty antykoncepcji awaryjnej były dostępne bez recepty, zaleca stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji do następnego krwawienia miesiączkowego

Stanowisko PTGiP wobec tabletki "dzień po"

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników wydało stanowisko dotyczące stosowania antykoncepcji awaryjnej zawierającej lewonorgestrel lub octan uliprystalu.

Jak przypomina PTGiP w dokumencie, "antykoncepcja awaryjna (tabletka postkoitalna, „tabletka po”) jest stosowana po współżyciu, w celu zapobiegania nieplanowanej ciąży u kobiet, które nie zastosowały innych metod antykoncepcji". 

- Składnikiem aktywnym tego rodzaju antykoncepcji jest lewonorgestrel (LNG) podawany jednorazowo doustnie w dawce 1,5mg w okresie do 72 godzin od stosunku lub octan uliprystalu (UPA) podawany jednorazowo doustnie w dawce 30mg w okresie do 120 godzin od stosunku - podkreślono.

Jak dodano, "stosowanie antykoncepcji awaryjnej (Emergency Contraception – EC) zawierającej lewonorgestrel lub octan uliprystalu jest wskazane w przypadku odbycia stosunku seksualnego bez zabezpieczenia lub w przypadku popełnienia błędu w czasie stosowanej aktualnie metody antykoncepcji (np. pominięcie jednej lub więcej tabletek antykoncepcyjnych)".

Lewonorgestrel i octan uliprystalu: zbliżone działanie kliniczne obu substancji

Towarzystwo podaje, że "lewonorgestrel i octan uliprystalu mają zbliżone działanie kliniczne polegające na: hamowaniu piku LH, hamowaniu/opóźnieniu owulacji oraz blokowaniu dojrzewania pęcherzyka dominującego w jajniku". Z kolei "z. Zarówno lewonorgestrel (1,5mg jednorazowo doustnie), jak i octan uliprystalu (30mg jednorazowo doustnie) stosowane w schemacie antykoncepcji awaryjnej nie mają wpływu na hamowanie możliwości zapłodnienia w okresie poowulacyjnym, nie zakłócają implantacji zarodka w jamie macicy, jak i nie wpływają na rozwój zarodka/płodu oraz ciąży (czyli nie należą do preparatów o właściwościach wczesnoporonnych)".

Jak zaznaczają ginekolodzy, "LNG-EC i UPA-EC nie zwiększają ryzyka wystąpienia ciąży ektopowej", "lewonorgestrel rzadziej powoduje efekty niepożądane w porównaniu z preparatem zawierającym octan uliprystalu", natomiast "lewonorgestrel jest preparatem, który można stosować do 72 godz. po stosunku, a octan uliprystalu do 120 godz."

Skuteczność UPA, jak zaznaczono w dokumencie, "jest równoważna ze skutecznością LNG u kobiet, które przyjęły preparat EC w sytuacjach nagłych, w czasie do 72 godzin po stosunku płciowym bez zabezpieczenia lub w przypadku popełnienia błędu w czasie stosowanej aktualnie metody antykoncepcji". Jak podkreślają, "po zastosowaniu LNG-EC (dawka 1,5mg) i UPA-EC (dawka 30 mg) zaleca się dodatkowe stosowanie miejscowej metody barierowej (np. prezerwatywa) do momentu wystąpienia kolejnego krwawienia miesiączkowego", zaś "w przypadku aktualnego stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej nie należy przerywać cyklu antykoncepcji lecz kontynuować jej przyjmowanie, do ukończenia opakowania i dodatkowo, do zakończenia cyklu, stosować metody barierowe" i "po przyjęciu LNG-EC (dawka 1,5mg) lub UPA-EC (dawka 30 mg) nie zaleca się karmienia piersią (przez 8 godzin przy LNG i 7 dni przy UPA)".

- PTGiP stoi na stanowisku, że preparaty antykoncepcji awaryjnej (zarówno lewonorgestrel w dawce 1,5mg, jak i octan uliprystalu w dawce 30mg) powinny być dostępne bez recepty - podsumowuje Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników.

"Liczba niepożądanych ciąż znacznie wyższa w krajach rozwijających się"

Z dokumentu dowiadujemy się także, że "liczba niepożądanych ciąż jest znacznie wyższa w krajach rozwijających się w porównaniu do regionów rozwiniętych". - Szacuje się, że na świecie 44 proc. ze wszystkich ciąż to ciąże niepożądane i nieplanowane (zakres z lat 2010-2014). W państwach rozwiniętych odnotowano spadek o 30 proc. ciąż nieplanowanych (u kobiet w wieku 15-44 lata) porównując okres 1990-1994 roku do okresu 2010-2014. W państwach rozwijających się odsetek ciąż nieplanowanych spadł o 16 proc. w tym samym czasie i tej samej grupie wiekowej - podaje Towarzystwo.

Organizacja powołuje się także na inne badanie, w którym porównano 150 krajów pod względem liczby niechcianych ciąż i liczby wykonanych zabiegów terminacji ciąży - w latach 2015-2019, wyselekcjonowano regiony świata, do których przydzielono poszczególne państwa: Afryka Subsaharyjska, Zachodnia Azja i Północna Afryka, Centralna i Południowa Azja, Zachodnia i Południowo-wschodnia Azja, Ameryka Łacińska i Karaiby, Oceania, Europa i Ameryka Północna.

- Skala problemu niechcianych ciąż okazuje się bardziej prominentna w krajach rozwijających się, jednak wśród krajów wysoko rozwiniętych, również znajdują się przykłady wysokiego wskaźnika niechcianych ciąż - podano. Zaznaczono też, że "dostęp do świadczeń zdrowotnych z zakresu reprodukcji jest ograniczony przez status finansowy jednostki, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Region Afryki Subsaharyjskiej cechuje się najwyższym wskaźnikiem liczby niechcianych ciąż, jednak w każdym regionie świata, z wyjątkiem Europy i Północnej Ameryki, znajdują się państwa ze wskaźnikiem ciąż niechcianych, podobnym do regionu Afryki Subsaharyjskiej. Najniższy wskaźnik niechcianych ciąż występuje w Europie i Ameryce Północnej - podano.

• POLSKIE TOWARZYSTWO GINEKOLOGICZNE
• GINEKOLOGIA
• ANTYKONCEPCJA